اگر قرار باشد شیعه یک نقطه را به عنوان مرکز عالم در نظر بگیرد، قطعا آن مکان نجف است. جایی که مرقد امیرالمومنین را به آغوش کشیده و به نقطه وصل فرزندان حیدر در سراسر عالم بدل گشته است. ما در این مقاله قصد داریم، همه چیز را درباره حرم امیرالمؤمنین مرور کنیم! از موقعیت جغرافیایی و تاریخی گرفته تا موارد کمتر شنیده شده. با ما همراه باشید.
حرم امام علی (ع)
حرم امیرالمومنین علیه السلام در شهر نجف اشرف واقع شده است. این شهر در 80 کیلومتری کربلا قرار دارد و مرز بین کوفه و صحراست. دریای نجف در جنوب و غرب این شهر واقع شده است. نجف پایتخت استان نجف است و پیش از ظهور اسلام نیز مردم در آن سکونت داشتند، اما آنچه که باعث شد تا نجف بر سر زبان‌ها بیفتد و رونق پیدا کند، ساخت بارگاه و مرقد امیرالمومنین علیه السلام بود. جالب است بدانید که برخی از پادشاهان ایرانی مانند شاه طهماسب اول، شاه اسماعیل صفوی و برخی از شاهان قاجار در پیشرفت و آبادانی نجف نقش مهمی ایفا کردند.
تاریخچه حرم حضرت علی (ع)
بر اساس وصیت حضرت علی، قبر ایشان تا مدت‌ها از نظرها پنهان بود و جز ائمه اطهار کسی از مکان دفن آن حضرت اطلاع نداشت. در روایات آمده است که امام حسن، امام حسین و امام محمد حنفیه، پنهانی حضرت علی را دفن کردند و هنگامی که از ایشان سوال شد که چرا مزار حضرت علی از شیعیان پنهان است، ایشان پاسخ دادند که از ترس خوارج! زیرا بیم داشتند که خوارج بدن مبارک را نبش قبر کنند.
در عصر هارون الرشید خوارج از میان رفتند و بر این اساس آرامگاه حضرت علی علیه السلام مشخص شد و نخستین مرقد امیرالمومنین را هارون الرشید ساخت. دومین بارگاه را یکی از شاگردان امام کاظم بنا نهاد. سومین مرقد به دست یکی از نوادگان امام سجاد بنا شد و چهارمین حرم به دست عضد الدوله دیلمی ساخته شد. سپس شاه طهماسب صفوی شروع به ساختن آستان مقدس حضرت علی علیه السلام کرد و هنگامی که نادرشاه افشار از حرم بازدید کرد، دستور داد تا آن را طلاکاری کنند. سرانجام در زمان شاه عباس صفوی با طراحی‌های شیخ بهایی صحن‌های حرم به شکل اسلامی و هنری تزیین شد و پس از آن بارها مورد مرمت، بازسازی و توسعه قرار گرفته است.
رزرو تور کربلا با تضمین بهترین قیمت
در حرم امام علی (ع) چه کسانی دفن هستند؟
دو تن از پیامبران الهی یعنی حضرت آدم و حضرت نوح در حرم امام علی مدفون هستند. از بزرگان دینی که در مرقد امیرالمومنین به خاک سپرده شده‌اند می‌توان به کمیل بن زیاد، علامه حلی، ملا احمد نراقی و آقا مجتهد اشاره کرد.
معماری حرم امیرالمومنین علی (ع)
معماری حرم امیرالمومنین علیه السلام بیانگر تاریخ، مذهب و هنر است. گنبد، گلدسته‌ها و ایوان طلای حرم از دو لایه اصلی تشکیل شده است. لایه زیرین شامل آجر و ملات است و لایه سطحی را ورق‌های مسی پوشانده‌اند که طلاکاری شده‌اند. در صحن‌ها و رواق‌ها رد پای گچبری، کاشی کاری، میناکاری آینه کاری، منبت و معرق روی درب‌های چوبی و خطاطی‌های قرآنی دیده می‌شود. سقف‌های گنبدی رواق‌ها، ستون‌های اسلامی و صحن‌های فراخ میعادگاه شیعیان از سراسر جهان هستند. ضریح مرقد امیرالمومنین علیه السلام نیز با دقت و ظرافت از نقره خالص ساخته شده است و روی آن طرح‌های قرآنی و نام‌های حضرت علی دیده می‌شود.
بخش های حرم امام علی (ع)
بخش‌های حرم امام علی را می‌توان اینگونه توصیف کرد:
روضه حرم امیرالمومنین (ع)
روضه همان قلب تپنده و مرکز حرم است که ضریح مطهر در آن قرار دارد. اینجا همان جایی است که زیر قبه خطاب می‌شود و می‌توانید زیارت کنید، زیارتنامه بخوانید، به اشک و نجوا بپردازید و با امام خلوت کنید. روضه مربعی شکل است و شش درب دارد. چهار درب به سمت رواق‌ها باز می‌شوند و دو درب به پنجره نقره‌ای ختم می‌شود.
بهترین قیمت رزرو تور بغداد با اقامت در بهترین هتل ها
رواق‌های حرم امام علی (ع)
در چهار طرف روضه مطهر امام علی، رواق‌های مسقفی وجود دارد که می‌توانید برای عبادت، تفکر، انجام اعمال زیارتی حرم و ادای نماز به آنجا بروید. هر رواق سه درب دارد و همگی مفروش هستند.
ایوان‌های حرم حضرت علی (ع)
معروف‌ترین ایوان مرقد امیرالمومنین، همان ایوان طلای محبوبی است که شیعیان آرزو می‌کنند روبرویش بایستند و دعا بخوانند. به غیر از ایوان طلا، حرم 4 ایوان دیگر هم دارد: ایوان شمالی، ایوان جنوبی یا ایوان الکبیر، ایوان العلما و ایوان ناودان طلا.
درب‌های حرم امام علی نجف
حرم مطهر پنج درب دارد: باب الکبیر که رو به بازار باز می‌شود و بر فراز آن ساعت، نصب است. باب مسلم بن عقیل که در سمت راست باب الکبیر واقع شده است. باب الطوسی که رو به قبر شیخ طوسی است. باب القبله که کوچکترین درب رو به صحن است و باب السلطانی یا باب الفرج که به سوی مقام امام زمان باز می‌شود.
مسجد الرأس و مقام امام صادق (ع)
در غرب صحن امام علی، مسجد الرأس قرار دارد که در دوره ایلخانی ساخته شده و طبق رویات سر مبارک امام حسین (ع) پس از واقعه کربلا در این محل قرار گرفته است. همچنین در این مسجد، مقام امام صادق (ع) قرار دارد. جایی که حضرت در زمان زیارت جدشان در آنجا نماز خوانده‌اند.
ضریح امام علی (ع)
ضریح مرقد امیرالمومنین مستطیلی شکل است و به دست هنرمندان هندی از نقره و طلا ساخته شده است.
صحن های حرم امام علی (ع)
حرم امام علی یک صحن بزرگ دارد که در دوران صفوی ساخته شده است. البته در طرح توسعه حرم ساخت صحن چهار طبقه حضرت فاطمه آغاز گردیده است که تا کنون تنها دو طبقه از آن تکمیل شده است.
عجایب حرم امام علی
عجایب حرم امام علی از سرکه کردن شراب تا دفن شدن در محل دفن حضرت آدم و حضرت نوح است. همچنین جای انگشت رو ضریح وجود دارد که در روایات آمده فردی قصد جسارت به آرامگاه را داشته است که حضرت دو انگشت خود را از قبر بیرون می‌آورند و او را دو نیم می‌کنند.
جمع بندی
مرقد امیرالمومنین، خانه شیعیانی است که در هر خشت و آجرهای این بارگاه به دنبال عدالت، عبادت و شجاعتش می‌گردند. اگر به نجف قدم گذاشتی، عجایب، رازها و بخش‌های مختلف این آستان مطهر را بدان و بشناس تا بهره بیشتری از سفر روحانی خود ببری.
