
قصر دارالامان کابل
شرح
قصر دارالامان از بناهای تاریخی افغانستان است. این ساختمان به فاصله هشت کیلومتر به طرف جنوب غرب شهر کابل در حوزه چهاردهی کابل که قبلاً افشارتپه نام داشت، در زمان امانالله خان ساخته شده است. در زمان ساخت این قصر مناسبات حسنه سیاسی بین دولت افغانستان و آلمان برقرار بود و در امور شهرسازی و تعمیرات تیمی از ۲۲ معمار آلمانی حصه گرفته بودند که از جمله ساخت قصر دارالامان در سال 1304 ه.ق تحت نظر مهندس والتر هارتن آلمانی آغاز و درسال ۱۳۰۶ تکمیل گردید و قصر مذکور بداخل تقریباً 150 اتاق کوچک و بزرگ اعمار شده که تمام دستگاه دولتی دوره امانی از آن استفاده میگردند. در سالهای دهه شصت خورشیدی وزارت دفاع افغانستان از این قصر استفاده میکرد. در کودتای 16 دلو (بهمن) 1368 خورشیدی به رهبری ژنرال شهنواز تنی، وزیر دفاع پیشین افغانستان علیه دولت دکتر نجیب الله، این محل هدف بمباران قرار گرفت و بخشی از آن ویران شد. دارالامان در جنگهای داخلی سالهای دهه هفتاد خورشیدی آسیب بیشتری دید و سرانجام به ویرانهای تبدیل شد و در دو دهه گذشته، مورد استفاده نبوده است. در دهم ماه جوزا (خرداد ) 1395 بازسازی قصر به هزینه شانزده میلیون دالر امریکایی آغاز شد. در روز آغاز بازسازی این قصر، رئیس جمهوری افغانستان به صورت نمادین نخستین جلسه کمیسیون عالی توسعه شهری افغانستان را در ویرانه این قصر برگزار کرد. این قصر که در اطراف شهر کابل قرار دارد به عنوان «زمین زخمی» معروف است. این بنا که در اثر جنگ ویران شده است، شاخصترین و در عین حال محزونترین بنای افغانستان است که تنها یک نگاه به آن، راوی صدها سال تاریخ این مملکت خواهد بود. قصر دارالامان تنها ساختمانی نیست که وضعیت واقعی شهر کابل را به نمایش میگذارد؛ نقطه نقطهی این شهر خبر از ویرانی و تیرگی روزگار میدهد. اما دارالامان بیشتر از یک قصر، چیزهای دیگری را هم در دل خود نهفته دارد: ماتریس پنهان خشونت در این سرزمین و تاریخ بیخردی انسانهای این سرزمین. قصر دارالامان بهما میگوید که منحنی حرکت تاریخ در یک قرن اخیر، چگونه بوده: 89 سال قبل قصری با چونان بزرگی و شکوهمندی برپا میگردد که جهان میپذیرد افغانستان هم سهم و نقشی در کرهی زمین دارد.
قصر دارالامان تنها یک تکه زمین، یک مجموعهی نکبتزده از یک ساختمان فروریخته با چند تا اتاق نیست؛ عنوانی است تاریخی، عنوانی است بر انبوهی از یادها؛ گورستان خونین آزادی است و فریادی که در خاطرهها و نامها طنینافکن است.
قصر دارالامان و مکانهای ویران دیگر با وجود همهی ویژگیهایشان، بخشی از جامعه و زندگی جاری ما هستند، و خاطرهی آنها طبعاً محدود نیست به آنچه در اتاقهای مجلل قصر در زمان حکومت امانالله خان گذشت؛ چنانکه قصر دارالامان خاطرات شیرین هم دارد، خاطرهی مدنیت، خاطرهی اراده به زیستن، و درک زیبایی، زیبایی تکهیی از آسمان و صدای پرندهیی که آمدن بهار را نوید میدهد.