برای سفر به شیراز هیچ‌وقت دیر نیست اما بهترین زمان برای سفر به این شهر زیبا، فصل بهار می‌باشد. فصلی که مشام شما پر از بوی بهارنارنج می‌شود و همه‌جا سبز است. باغ‌های بسیار زیادی در این شهر وجود دارد که همه‌ی آنها ارزش دیدن دارند و جزو جاذبه‌های مهم این شهر می‌باشند. از قديمي‌ترين باغ‌هاي شيراز و ایران، مي‌توان به باغ جهان‌نما اشاره كرد. در ادامه‌ي اين مطلب بيشتر راجع به اين باغ صحبت مي‌كنيم.
مساحت باغ جهان نما
این باغ قدیمی شیرازی دارای مساحتی برابر با ۸٫۲ هکتار است که از این مساحت، ۳۵۰۰ متر مربع آن فضای سبز است. بیشتر فضای سبز باغ جهان نمای شیراز را درخت های بسیار تنومند و کهن که بیشتر سرو و نارنج است به همراه شمشاد سبز، گل های رز در رنگ های مختلف، گل بنفشه، گل اطلسی و گل های داوودی زیباتر کرده اند.
عمارتی که در این باغ قرار گرفته است دارای سقفی هشت ضلعی است، دارای ۴ شاه نشین و اتاق های دو طبقه ای است که در میان شاه نشین ها قرار گرفته اند. پنجره های چوبی این باغ بعد از مرمت و بازسازی توسط بخش خصوصی که ملکیت آن را داشت، با پنجره های آهنی جای خود را عوض نموده است.
قدمت باغ جهان نما شیراز
از لحاظ قدمت، عمارت وسط این باغ مربوط به دوره ی زندیه است. خیابان کشی های اطراف این عمارت به اتفاق درخت کاری های اطراف آن در سال ۱۱۸۵ هجری قمری به دستور کریم خان زند انجام پذیرفت. نمای عمارت کلاه فرنگی این باغ پر جلال و جبروت بدون هیچ نقاشی و کاشی کاری بسیار زیبا بنا شده است. به گفته ی برخی این نما دارای تزدیناتی بوده که به مرور زمان از بین رفته است. غالبا معماری و نقشه ی ساخت باغ های ایرانی به صورت کلی به این صورت بوده است که در مسیر عبور جوی آب باشد.
زیرا آب نشان دهنده ی آبادانی است. عمارتی که در وسط باغ قرار گرفته مربوط به کریم خان زند است. کریم خان زند این باغ را در سال ۱۱۸۵ هجری قمری حصارکشی نمود و در اطراف عمارت، خیابان کشی های زیبا و درخت کاری مفصلی ایجاد کرد. پس از دوره ی زندیه، در دوره ی قاجاریه نیز باغ جهان نما یکی از باغ های آباد و باشکوه به شمار می رفته و عمارت باغ، محل پذیرایی از مهمانان حکومت بوده است.
ویژگی های باغ جهان نما شیراز
در باغ جهان نمای شیراز انواع درختان سرو و کاج کهنسال، مرکبات و درختان میوه وجود دارند. در محوطه ی داخل عمارت و در وسط آن، یک حوض از سنگ مرمر یک پارچه و یک شکل ساخته شده است. باغ جهان نمای شیراز ۳ ویژگی منحصر به فرد نسبت به تمامی باغ های ایرانی دارد.
ویژگی اول این باغ این است که در مسیر جوی آب قرار گرفته است. ویژگی دوم این است که درون این باغ عمارتی تابستانی به همراه استخر آب قرار گرفته است و ویژگی سوم آن این است که این باغ با دیوارهای بلند محصور شده است. در معماری باغ های ایرانی ۴ خیابان پهن که با درختان مرکبات و سرو تزیین شده اند، به عمارتی هشت ضلعی در مرکز باغ منتهی می شوند.
در داخل عمارت نیز استخر و فواره ای وجود دارد که آب از آن جا جریان می یابد. جوی های آبی که در این چهار خیابان جریان دارند، معمولا دارای فواره های متعددی هستند.
باغ جهان نمای شیراز از نگاه تاریخ
از آن جا که باغ جهان نما یک باغ کهن و تاریخی است، در کتب بسیاری از این باغ معروف نام برده شده است. به طور مثال در کتب بسیاری آمده است که باغ جهان نما در زمان حکومت آل مظفر و آل اینجو بسیار سرسبز و آباد بوده است. این باغ مانند ۳ باغ معروف دیگر یعنی باغ ارم، دلگشا و تخت قراچه که از باغ های بسیار مشهور شیراز هستند، پیش از حمله ی تیمور گورکانی در منتهی الیه آبادانی و سرسبزی بوده است.
این باغ در واقع بسیاری از باغ های ایرانی بیانگر رابطه ای نزدیک میان دو شاخصه ی فرهنگی و طبیعی است. در واقع این باغ نشانه ای از سازگاری و همسویی نیازهای انسان و طبیعت است. باغ ایرانی نمایانگر توان نهفته ی محیط و طبیعت و چگونگی استفاده از آن است. در واقع کسی که طرح کلی معماری داخلی و خارجی این باغ بوده است، فضایی را ایجاد کرده که باعث تمدد رابطه ی انسان و طبیعت تا به الان بوده است. در طول تاریخ وجود باغ جهان نمای شیراز در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز مورد توجه بسیار زیاد او قرار گرفت.
این توجه به قدری بود که باغی شبیه به آن را در اطراف سمرقند که زادگاه تیمور بوده است، احداث کرده و آن را هم جهان نما نامید. هر کسی که از باغ جهان نما دیدن کرده است، توصیفاتی از این باغ می کند که تو گویی به این فکر خواهی کرد که خداوند یک تکه از بهشت را در شیراز گذاشته است.
