گروزنی | Grozny

گروزنی مرکز جمهوری چچنستان در روسیه است. این شهر در کنار رود سونژا قرار دارد و جمعیت آن در سال ۲۰۰۲ برابر با ۲۱۰٬۷۲۰ بود. جمعیت این شهر از یک دههٔ پیش به این‌سو تقریباً نصف شده‌ است.

واژهٔ گروزنی روسی است و معنی آن نیرومند است. (برای نمونه برابر روسی ایوان مخوف نیز Иван Грозный (ایوان گروزنیی) است. در خلال جمهوری جدایی‌خواه نام رسمی این شهر در سال ۱۹۹۶ به جوهر قلعه (جوخارقالا) تغییر یافت. این نام به افتخار جوهر دودایف، نخستین نخست‌وزیر جمهوری جدایی‌خواه چچنی ایچکریا انتخاب شد.

در دسامبر ۲۰۰۵ رأی اکثریّت در پارلمان چچنستان بر این بود تا نام شهر را به افتخار رئیس جمهور پیشین، احمد قدیروف به احمد قلعه (احمد قالا) تغییر دهند ولی پسر او، رمضان قدیروف که نخست‌وزیر جمهوری و رئیس جمهوری بعدی آن بود با این امر مخالفت کرد.

تاریخچه

در روزگار باستان دامنه‌های شمالی کوه‌های قفقاز محل زندگی اقوام چرکس در غرب و اقوام آوار در شرق بود. در بین این دو منطقه زیگی‌ها نواحی زیگ را اشغال کرده بودند که تقریباً منطقه‌ای است که امروزه در شمال آن اوستیا، بالکار، اینگوش و جمهوری چچن قرار دارد.

چچن منطقه‌ای در شمال قفقاز است که در درازای تاریخ دائماً در حال نبرد با کشورهای بیگانه بوده‌است. این نبردها ابتدا با ترک‌های عثمانی در سدهٔ ۱۵ آغاز گردید. در نهایت چچن‌ها به اسلام روی آورده و تنش با ترک‌ها را به کاهش گذاردند؛ به‌هرحال درگیری‌ها با همسایگان مسیحی مانند گرجی‌ها و قزاقها، همچنین با بوداییان کالمیک شدت یافت. در سال ۱۵۷۷، سپاه قزاق تِرِک روسی توسط قزاق‌های آزاد ساکن مناطق ولگا بسوی رودخانه تِرک، در مناطق پَست چچن شکل گرفت. در سال ۱۷۸۳، روسیه و پادشاهی گرجی کارتل–کاختی (که در اثر تاخت و تاز ترکان ضعیف بود) پیمان گئورگی‌وسک را امضاء نمودند که بر طبق آن کارتل – کاختی تحت حفاظت روسیه قرار گرفت. 

جنگها

جمهوری مسلمان‌نشین چچن، از جمهوری‌های خودمختار روسیه در منطقه قفقاز، از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ به تناوب دستخوش شورش استقلال‌طلبانه و درگیری نظامی شورشیان با نیروهای روسی بود در حالیکه حرکت جدایی‌طلبانه این سرزمین که به تدریج تحت تأثیر گروه‌های اسلامگرای تندرو قرار گرفته بود. ناآرامی چچن در سال‌های بعد باعث ناامنی در نقاط مختلف روسیه شد. جنگ داخلی چچن سرانجام به شدت توسط ارتش روسیه سرکوب شد اما در سال‌های بعد، اقدامات خشونت‌آمیز گروه‌های چچنی در این جمهوری و سایر مناطق روسیه ادامه یافت که واکنش شدید دولت روسیه را در پی داشت. با اینهمه، طی چند سال اخیر، آرامش نسبی در چچن برقرار بوده‌است.