شهر بندری باتومی یکی از شهرهای کشور گرجستان است. این شهر بر کرانهٔ دریای سیاه قرار دارد.
وقتی می گوییم شهر سنگی، همه فکر می کنند که منظور شهری است که حتی جنس آدم هایش نیز از سنگ بوده است اما به هر حال این تعبیری اشتباه است زیرا شهری که همه ی جاذبه هایش از سنگ باشد، معلوم است که انسان هایی از جنس گوشت و خون و با تلاشی ستودنی و ظرافتی خاص، آن را ایجاد کرده اند تا امروز ما آن را به عنوان یکی از جاذبه های معروف گرجستان و شهر باتومی معرفی کنیم. اوپلیستیخه یا همان شهر سنگی باتومی (Stone City Uplistsikhe) دقیقا همان شهر سنگی است که ما در ابتدای این مقدمه درباره ی آن صحبت می کردیم.
شهر سنگی باتومی که به آن اوپلیستیخه نیز می گویند همانطور که از اسمش نیز بر می آید، در باتومی شهری معروف، محبوب و گردشگر پذیر در کشور گرجستان قرار گرفته است. اوپلیخیسته که به این صورت უფლისციხე نیز نوشته می شود، به عنوان بزرگ ترین شهر سنگی جهان در فاصله ی ۱۰ کیلومتری شهر گوری در گرجستان قرار گرفته است.
این شهر سنگی در باتومی در کتب مختلف به نام شهر سنگی اوپلیستسیخه و یا به عبارتی دیگر Stone City Uplistsikhe معرفی شده است. حال بیایید تا بررسی کنیم و ببینیم که اوپلیستسیخه به چه معنایی است؟ در گویش گرجی، این واژه به معنای تالار مقدس است و نشان از این دارد که این شهر برای مردم این منطقه دارای چه درجه ی اهمیتی بوده است.
این شهر که در قرن ۶ قبل از میلاد ساخته شده است، به عنوان شهر سنگی باتومی و یا همان اوپلیستیخه معروف شده و به عنوان یکی از مهم ترین آثار باقی مانده از مردم پیکانیزم در گرجستان می باشد که در تاریخ باستانی این کشور دارای اهمیت ویژه ای نیز می باشد.
شهر سنگی باتومی دارای قدیمی ترین سد، داروخانه، بازار، آمفی ﺗﺌﺎتر، کلیسای قدیمی معروف به سن جورجی، تالارهای مختلف، زندان، سیاه چال و صد ها اثر باستانی دیدنی دیگر در سرتاسر جهان است که این خود این شهر باستانی را بسیار متفاوت تر از دیگر آثار باستانی در سراسر جهان می نماید. یکی دیگر از نام هایی که به شهر سنگی باتومی اطلاق می گردد، اوپلیس تسیخه است. شهر سنگی باتومی بر روی یک صخره ی بسیار بلند و در ساحل غربی رودخانه ی متکواری باتومی ساخته شده است.
اوپلیتیسخه با این که شهری سنگی است اما ساختارهای مختلفی را از اوایل عصر آهن تا اواخر قرون وسطی را در خود جای داده است. در این جا یکی دیگر از ویژگی های ممتاز این شهر به وجود می آید که آن را نسبت به دیگر شهرهای دنیا متمایز می سازد.
همچنین ترکیب غیر معمول سبک هایی مختلف از صخره تراشی آناتولی و فلات ایران و نیز همزیستی معماری مسیحی و غیر مسیحی، این شهر را از دیگر شهرهای سنگی دنیا متفاوت می سازد. شهر سنگی اوپلیستیخه که از مهم ترین جاذبه های گردشگری گرجستان محسوب می شود و به سه بخش شمالی، جنوبی و در نهایت مرکزی تقسیم می شود که منطقه ای با وسعت تقریبی ۸ هکتار را در بر می گیرد و همچنین نیز گفته می شود که در حدود ۵ هزار نفر در این شهر زندگی می کرده اند.
بخش میانی شهر سنگی باتومی وسیع تر است و قسمت عمده ی ساختار های صخره تراشی این شهر را در خود جای داده است و به این صورت بیشتر مورد اقبال بازدیدکنندگان قرار گرفته است. این بخش از طریق یک گذرگاه و یک تونل به بخش جنوبی شهر متصل می شود. در این قسمت گذرگاه ها و گاهی پله های شهر از طریق خیابان اصلی به ساختار های مختلف شهر اوپلیخیسته انشعاب پیدا می کنند.
این شهر را باید به عنوان یکی از مهم ترین مراکز سیاسی و مذهبی قبل از مسیحیت گرجستان معرفی نمود. باید بر روی این مسئله تاکید نماییم که این شهر در حال حاضر به عنوان بزرگ ترین شهر سنگی در سراسر دنیا مطرح و معروف می باشد.
در این شهر و در طی تحقیقات باستان شناسی که به عمل آمده، تعداد زیادی تالارهای مختلف و وسایل مرتبط به نجوم و انواع و اقسام وسایلی که تا قبل از ورود مسیحیت به گرجستان مورد استفاده ی مردم بوده است نیز کشف شده است. شهر سنگی باتومی در شروع قرن حاضر بسیار کامل تر و زیباتر بود تا این که در زلزله ی سال ۱۹۲۰ میلادی، چندین بخش از مناطق آسیب پذیر این شهر سنگی بسیار غنی و باستانی به طور کامل در ویران شدند. البته لازم به ذکر است که حفظ و بقای این اثر تاریخی هنوز هم نیز مورد تهدید قرار دارد و به همین منظور صندوق میراث فرهنگی گرجستان که طی پروژه ای مشترک بین بانک جهانی و دولت گرجستان به وجود آمده است، برای راه اندازی یک برنامه ی محدود برای حفظ و نگهداری این اثر در سال ۲۰۰۰ میلادی پافشاری نمود.
