موزه مارکار یزد | Museum of Markar Yazd

موزه تاریخ و فرهنگ و هنر زرتشتیان یکی از موزه‌های شهر یزد است که گردشگران می‌توانند در آنجا اطلاعاتی در خصوص آداب و رسوم زرتشتیان به دست آوردند و از نزدیک با فرهنگ آن‌ها آشنا شوند.  موزه مارکار بخشی از مجموعه مارکار یزد است و در زیرزمین آن قرار دارد. فاز اول این موزه در نوروز سال ۱۳۹۴ به سرپرستی اسفندیار اختیاری افتتاح شد و دارای بخش‌های مختلفی است. مجموعه مارکار یزد که قدمت تاریخی دارد و به ثبت ملی رسیده، حدود ۸۰ سال پیش توسط شخص نیکوکاری به نام پشوتن جی مارکار بنیان گذاشته شده و به عنوان پرورشگاه، خوابگاه شبانه‌روزی، دبستان و دبیرستان مورد استفاده قرار گرفته است. 

این موزه نزدیک به آتشکده زرتشتیان یزد است و با پای پیاده حدود ۱۰ دقیقه از هم فاصله دارند.

پشوتن جی دوسابایی مارکار یکی از زرتشتیان نیک‌اندیش هندوستان است که در راه پیشرفت جامعه ایرانیان و به ویژه زرتشتیان گام‌های مؤثر و ارزشمندی برداشته است.

مارکار (۱۲۵۰-۱۳۴۴) در طول زندگی خود ۳ بار به ایران سفر کرد. این سفرها برای رسیدگی به امور خیریه که در ایران انجام داده است و بررسی وضع زرتشتیان و ایرانیان انجام شد. در طی این سفرها وی ۳ نشان عالی از شاه کشور دریافت کرد.

از جمله نیک‌اندیشی‌های وی در ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساخت پرورشگاه برای کودکان بی‌سرپرست در یزد
• ساخت هنرستان جهانگیری در یزد
• ساخت دبستان و دبیرستان دخترانه مارکار در یزد
• ساخت دبستان و دبیرستان پسرانه و پرورشگاه مارکار در یزد
• ساخت برج گاهنمای فردوسی (میدان ساعت) در یزد
• اهدای زمین پارک مارکار در یزد
• ساخت همایشگاه مارکار در تهران

در ابتدای ورود به موزه، بازدیدکنندگان با زندگی نامه پشوتن جی مارکار یه عنوان بنیان‌گذار مجموعه مارکار یزد و نیک‌اندیشانی که هزینه راه‌اندازی این موزه را بر عهده داشته‌اند، آشنا می‌شوند. 

در بخش اول موزه، توضیحاتی در خصوص اشوزرتشت و کتاب گاتاها داده شده است و بازدیدکنندگان با آیین‌ها و مراسم مختلف زرتشتیان آشنا می‌شوند. نمایش پوشش سنتی موبدان و زنان زرتشتی از جمله دیگر بخش‌های این موزه است.

در بخش بعدی مراسم مربوط به درگذشتگان و وسایل خانه‌های قدیمی نمایش داده شده و بخشی نیز به زیارتگاه‌های زرتشتیان اختصاص داده شده است. در آخرین بخش این مجموعه، آشپزخانه یک خانه قدیمی با وسایل مربوطه به نمایش گذاشته شده است. 

معماری بنا به گونه‌ای طراحی شده است که بیشترین بهره را از نور خورشید ببرد و موجب می‌شود تا انرژی زیادی در آن بماند.

مجموعه برای تأمین آب مورد نیاز خود از آب‌انبار، گاو رو، پاکنه و راه قنات استفاده ‌کرده که تمامی آن‌ها قابل بازدید است. همچنین حمام و سرویس‌های بهداشتی قدیمی در محوطه مجموعه، بازدیدکنندگان را با سبک زندگی مردمان در ۸۰ سال پیش آشنا می‌سازد. 

در بازدید از موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان، دیدنی‌های مجموعه پرورشگاه مارکار، شامل گاو رو، حمام قدیمی و معماری زیبای بنا را به تماشا خواهید نشست و با ورود به زیرزمین شگفت‌انگیز این مجموعه در اتاق‌های گوناگون با این موارد آشنا خواهید شد:

• مجموعه مارکار و روانشاد مارکار
• تاریخ دین زرتشتی و گوشه‌ای از آموزه‌های اشوزرتشت اسپنتمان
• آیین‌ها و جشن‌های زرتشتی
• پوشش‌های دینی و سنتی، آتشکده، عبادت و موبدان
• خانه‌های زرتشتیان، درگذشتگان
• زیارتگاه‌های زرتشتی
• وسایل قدیمی پرورشگاه مارکار

هر کدام از این بخش‌ها با توضیحات فارسی و انگلیسی به نمایش در آمده است و از سوی دیگر راهنماهایی برای توضیح به گردشگران در موزه حضور دارند تا بخش‌های مختلف را به گردشگران معرفی نمایند. 

پخش فیلم کوتاه از آیینه‌ای زرتشتی، پخش آهنگ‌های سنتی به زبان دری و ارائه اپلیکیشن رستار که بر روی موبایل نصب می‌شود از دیگر جاذبه‌های گردشگری این مجموعه به یاد ماندنی است.

بهبود مستمر یکی از شعارهای این موزه است، موزه هر روز جذاب‌تر از روز گذشته‌اش می‌شود. مجموعه مارکار یکی از تأثیرگذارترین اماکن در تاریخ معاصر یزد بوده و نقش بسزایی در آموزش و پرورش یزدی‌ها داشته است. موزه مارکار در میدان مارکار، کوچه فرش مشهد یا بلوار منتظر قایم، کوچه میلاد یزد واقع شده است. موزه مارکار همه روزه صبح از ساعت ۹ تا ۱۳ و بعدازظهر از ساعت ۱۶ تا ۲۰ به غیر از بعدازظهر جمعه آماده میزبانی از بازدیدکنندگان است.