
باغ پهلوان پور یزد
شرح
باغ تاریخی پهلوان پور یکی از جاذبه های شهر دیدنی و کویری یزد است که در نوع خود در کل منطقه کم نظير و متعلق به يکي از تجار يزدي به نام علي پهلوان پور است. این باغ از باغهای متعلق به اواخر دوره قاجار است. باغ پهلوان پور مهریز به دلیل روان بودن آب از داخل آن از گذشته دارای جاذبه خاصی بوده است. این آب از قنات مشهور به «حسن آباد» سرچشمه می گیرد و به جز باغ پهلوان پور به طور مستقیم از هیچ یک از باغهای منطقه عبور نمی کند. آب قنات حسن آباد درختان چناری را که در حاشیه آن روییده اند، سیراب می کند. علاوه بر قنات ذکر شده این باغ از طریق دو رشته آب دیگر به نام قنات «شاه حسینی» و قنات «مزویر آباد»، آبیاری می شود. باغ پهلوان پور از لحاظ معماری نمایانگر تغییرات سبک باغسازی کهن ایرانی به سمت و سوی باغسازی رایج امروزی است.مساحت این باغ 5/3 هکتار و عمده ساخت و ساز صورت گرفته در آن شامل برج گلی و فضاهای خدماتی مرتبط با آن در جبهه جنوب شرقی است. عمارت زمستانخانه در جبهه غربی، عمارت شربتخانه (کوشک) در بخش مرکزی، فضاهای خدماتی (اصطبل، انبار، سرایداری و … ) و کارگاه ریسندگی و قالی بافی در جبهه جنوبی است. دو طرف جوی اصلی باغ پهلوان پور درختان تنومند و سالخورده چنار قرار دارند. درختان مثمر باغ نیز شامل انار، بادام و خرمالو است و کاشت این درختان با توجه به گرمای زیاد استان یزد نمایانگر آب و هوای متفاوت نسبتاً خنک این منطقه است.
عمارت کوشک یا شربتخانه
ارزشمندترین و زیباترین بخش باغ عمارت کوشک یا شربتخانه در سه طبقه و به مساحت 1500 مترمربع است و عمارت کلاه فرنگی کوشک با کاربندی پرکاری زینت داده شده و از نفیس ترین قسمت های بنای شربتخانه به شمار می رود. این عمارت بر اساس ضوابط و اصول باغات ایرانی بر محور اصلی باغ قرار گرفته است. ساخت کوشک به دوره قاجار مربوط می شود و در سه سطح (دو و نیم طبقه) طراحی شده است. بخش داخلی کوشک شامل تالار، حوضخانه و گوشواره ها است که آب قنات حسن آباد پس از آنکه از وسط کوشک عبور می نماید، در باغ جاری می شود. باغ پهلوان پور مهریز به شماره 6334 مورخ 81/7/7 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و با ثبت جهانی این اثر و باغ دولت آباد یزد، نخستین ثبت آثار جهانی استان یزد رقم خورد.