قلعه هوساپ وان یکی از بناهای تاریخی شهر وان و ترکیه است که درحد فاصل  40 کیلومتری شرق چاوش تپه (Çavuştepe) قرار گرفته است.

نام کردی این قلعه هوساپ و نام رسمی ترکی آن یعنی گوزل سو، هر دو به معنای آب زیبا می باشند. نامی که اشاره به رودخانه ای دارد که شهر در کرانه های آن تاسیس شده است. 

 

قلعه هوساپ وان ، قلعه ای بی نظیر است که از صخره های تیز رودخانه ای به همین نام سربرافراشته است. به دستور سار سلیمان (Sarı Süleyman) حاکم وان در زمان سلسله محمودی ساخته شده است.قلعه هوساپ وان از صخره های شمالی رودخانه هوشاپ سربرافراشته و ساختاری که امروزه شاهدش هستید به سال 1643 باز می گردد.

 

زمانیکه حاکم هوساپ و حکمران سلسله محمودی آن را بازسازی نمودند و یک برج وردی را به ساختارش اضافه کردند. 

 

 دروازه غربی آن که ورودی اصلی قلعه به شمار می رود کاملا سالم و بدون هیچ گونه آسیبی باقی مانده است. در بالای این دروازه کتیبه ای به زبان فارسی یافت می شود که چگونگی ساخت آن و امدادهای هژبر را توضیح می دهد. 

 

همانطور که گفته شد قلعه هوساپ وان از صخره های شمالی رودخانه هوشاپ سربرافراشته و ساختاری که امروزه شاهدش هستید به سال 1643 باز می گردد.

زمانیکه حاکم هوساپ و حکمران سلسله محمودی آن را بازسازی نمودند و یک برج وردی را به ساختارش اضافه کردند. در اصل احتمال می رود قلعه هوساپ وان در اوایل دوران پادشاهی اوراتو در قرن نهم تا ششم قبل از میلاد بنا گردیده و بعد از آن تا قرن هفدهم بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته.

قلعه هوساپ دارای یک قلعه داخلی است که دیوارهایشان به سمت شمال و غرب با هدف محصور کردن روستایی کوچک گسترش یافته اند.

تنها در حدود 30 منزلگاه همراه با یک مسجد در قلعه بیرونی باقی مانده اند که توسط 40 برج محافظت می شوند. این قلعه به صورت انحصاری توسط آقایان محمودی (Mahmudi Beys) مورد استفاده قرار می گرفت اما بعد از قرن نوزدهم همزمان با محاصره عثمانی ها متروکه گردید.

ساختاری جذاب با طرحی نامنظم به سه حیاط  تو در تو به صورت دو طبقه تقسیم شده است. در ضلع جنوبی طبقه بالای آن یک کیوسک دیده بانی و بخش مجزا برای آقایان و بانوان به چشم می خورد.

 

طبقه پایینی از سمت شمال دارای یک بارو، اتاق های نگهبان و برج ورودی می باشد. از قابل توجه ترین بخش های این قلعه می توان به مجسمه های شیرهای تراشیده شده سنگی که در کنار پلی برای دسترسی به آن ساخته شده اند، اشاره کرد. 

 

قلعه هوساپ وان در زمان گذشته یکی از مهم ترین مراکز ادارای محلی وان به شمار می رفته است. البته این نقش مهم با گذشت زمان کم رنگ تر نشده و امروزه این قلعه و پل تاریخی یکی از جاذبه های منطقه و عامل شناخت دهکده ای کوچک واقع در جاده وان – حاکاری (Hakkari) می باشد.