مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز یکی از بناهای تاریخی برجای‌ مانده از دوران حکومت زندیه در شهر شیراز است که به دلیل سبک معماری خاص و نوع ساخت، از جمله بناهای ارزشمند مهم  ایران محسوب می‌شود. این اثر تاریخی کهن در ۱۸ تیرماه ۱۳۱۱ با شماره‌ی ۱۸۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مسجد وکیل در استان فارس، شهرستان شیراز، در مرکز این شهر، در محله‌ درب شاهزاده، خیابان آیت‌الله طالقانی، بین حمام وکیل و بازار وکیل و به دستور کریم‌خان زند احداث شد. از بناها و آثار تاریخی که در همسایگی و نزدیکی این عمارت تاریخی مشاهده می‌شود، بازار و حمام وکیل است که به مجموعه‌ وکیل شناخته می‌شوند. مسجد وکیل یا مسجد سلطانی وکیل در بخش غربی بازار و در انتهای بخش شمشیرگرها قرار گرفته‌ است.

معماری زیبا و منحصر به فرد مسجد وکیل شیراز

در دوران حکومت کریم‌خان زند، مجموعه‌ بناهای ارزشمند و باشکوهی طراحی و ساخته شد که امروزه به عنوان میراثی گران‌بها و قابل توجه نه تنها در سراسر ایران، بلکه در جهان شناخته می‌شود. مسجد وکیل شیراز با مساحتی بالغ بر ۱۱ هزار متر مربع، ۸۶۶۰ متر زیربنا، معماری کم‌نظیر، حجاری‌های فوق‌العاده و بی‌نظیر، کتیبه‌های منقوش به خطوط نستعلیق، نسخ و ثلث و کاشیکاری‌های صورت گرفته در رنگ‌های زیبا و متنوع، زبان هر گردشگر، تاریخ‌شناس و علاقه‌مند به فنون معماری را به تمجید و سپاس از سازندگان و طراحان آن، خواهد گشود.

دو لنگه درب که در بخش ورودی مسجد تعبیه شده از ارتفاعی بالغ بر ۸ متر و عرضی حدود ۳ متر برای هر لنگه در، برخوردار است. درب ورودی به سمت دالانی متشکل از هشت ضلع باز می‌شود که از سقفی زیبا و منقوش به تصاویر کاشی‌ کاری شده از گل و بته و عبارت زیبای لااله الاالله به خط کوفی تشکیل شده است.

از نکات معماری و تزئینات به کار رفته در این مسجد زیبا می‌توان به بخش شبستان و قسمت سقف آن اشاره کرد. به نظر می‌رسد در گنبدهای بین تویزه‌ها تا جایی که از در ورودی تا محراب امتداد یافته، از تزئینات کاشی‌کاری و بقیه‌ عرق‌ چین‌ها از آجر استفاده شده است. در پشت هر دو طاق‌ نمایی که در بخش شرقی و غربی قرار گرفته، رواقی کوچک تعبیه شده است. جالب است بدانید که در پشت رواق ضلع شرقی، شبستانی متشکل از ۴ دهنه با طولی برابر با ۲۵ متر و عرضی بالغ بر ۲۰ متر قرار گرفته‌ است.

این شبستان که به شبستان زمستانی مسجد وکیل معروف است، از سقفی آجری تشکیل شده که سازندگان، ۱۲ ستون همانند و یکسان با ارتفاعی حدود ۵ متر را در آن تعبیه کرده‌اند. برسردر ورودی، کتیبه‌هایی قرار گرفته‌ که آیاتی از قرآن کریم با خطوط نسخ و ثلث در زمینه‌ای به رنگ لاجوردی نقش بسته است. از دیگر بخش‌های مسجد می‌توان به بخش شمال شرقی حیاط مسجد و حضور حیاطی کوچک به ابعاد ۳۵ متر طول و ۲۰ متر عرض اشاره کرد که داخل آن حوضی سنگی قرار گرفته است.