گور دخمه‌ فقره قا مهاباد

مهاباد که به نگین آذربایجان غربی شهرت دارد، همه ساله بیشترین آمار گردشگران را در این استان به خود اختصاص می‌دهد. مهاباد به دلیل داشتن موقعیت جغرافیایی ممتاز با وجود دشت‌ها و جلگه‌های حاصلخیز در شمار قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های بشر به‌شمار می‌رود و به همین دلیل تاریخ بسیاری را به خود دیده است.

گور دخمه‌ فقره قا مهاباد

یکی از آثار برجای مانده از حکومت مادها در مهاباد می‌توان به گور دخمه فقره‌قا یا فخریکا اشاره کرد که احتمال می‌رود آرامگاه پدر دیاکو اولین پادشاه ماد باشد. گور دخمه‌ای که با ته ستون‌های مقبره آناهیتا یکسانی دارد و شیوه معماری یونانی را در ذهن تداعی می‌کند و از نظر حجاری و ستون بندی در رده مقبره‌های مهم دوره ماد به شمار می‌رود. تعیین تاریخ این مقبره دشوار است. ولی تشریفات تدفین در آن با مراسمی که پیشتر در ناحیه اطراف دریاچه ارومیه متداول بوده تفاوت دارد و در نتیجه نمی‌توان تاریخی قدیمی‌تر از قرن هفتم برای آن قائل شد. فقره قا نام اولین ارتش منظمی که براساس نوع سلاح پیاده و سواره سنگین بنیاد نهاده شده، است. محل دارای سه قبر می‌باشد که طبق روایات تاریخی باید مربوط به فرورتیش و فرماندهان بزرگ وی باشند. دخمه دارای دو طبقه و شامل چهار ستون سنگی و چند قبر است و از نظر حجاری و ستون بندی در رده مقابر مهم دوره ماد است. ایگور میخایلوویچ دیاکونوف باستان شناس معروف در مورد این دخمه قدیمی چنین می‌گوید: شمالی‌ترین مقبره مادی فخریک (فره قا) یا (فخریگاه) در مانای باستانی و نزدیک مهاباد است که جلو خان ندارد و سقف ساده سنگی آن را چند ستون نگاه می‌دارد و ظاهراً محلی برای گذاشتن جنازه‌ها بوده است. کف دخمه همسطح قسمت جنوبی نسبت به قسمت شمالی حدود 20 سانتی متر اختلاف سطح وجود دارد. دخمه جمعا دارای چهار ستون؛ دو ستون در داخل و نزدیکی محل اختلاف سطح و دو ستون دیگر در جلو دخمه واقع شده اند. دور هر یک از ستون‌ها به 176 سانتی متر و به صورت استوانه‌ای به ارتفاع 220 سانتیمتر از کف دخمه تا سقف تراشیده شده است. ژاک دو مورکان فرانسوی تاریخ شناسان برجسته دنیا که در سال 1890 میلادی از این دخمه در دل کوه روستای اگریقاش دیدن کرده است در صفحه 44 کتاب (جغرافیای غرب ابران) میگوید: بدنه این دخمه را کتیبه‌ای در بر گرفته و میتوان آن را یکی از آثار با ارزش دوران ماد یا هخامنشی در این منطقه دانست. متاسفانه امروزه گذر زمان و یک سری بی توجهی‌ها اثری از این کتیبه به چشم نمی‌آید. پروفسور هرتسفیلد از این گور دخمه دیدن کرده و می‌گوید: گوردخمه آرامگاه یکی از شاهزادگان مانایی است که در سال‌های 840-660 پیش از میلاد احداث شده است. این اثر در تاریخ 29 آذر 1316 با شمارهٔ ثبت 288 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.