حمام سلطان امیر احمد کاشان

شهر تاریخی کاشان با قدمتی زیاد همچون نگینی پُر بها در میان کویر و دامنه‌های زاگرس همچنان پایدار و استوار خودنمایی می‌کند. کاشان، شهر زیبای کویری و سنت‌های اصیل را مروارید کویر نیز می‌خوانند چرا که نشان از اصالت و تاریخ شکوهمندش، پیوندی عمیق با تمدن هفت هزار ساله سیلک دارد. کاشان، شهری نشسته بر کرانه کویر است. کاشان شهر مسجدهاست، دیار گنبدهای فیروزه‌ای و گلدسته‌های بلند است، صحیفه‌ای گسترده از یادمان‌های به یاد ماندنی از تاریخ و هنر ایران است. یکی از جاذبه های تاریخی شهر کاشان ، حمام سلطان امیر احمد میباشد که مربوط به دوره قاجار است. این حمام در محله ای تاریخی قرار دارد و در نزدیکی آن جاذبه های بسیاری برای بازدید واقع شده است. حمام سلطان امیر احمد کاشان نمونه ای منحصر به فرد از حمام های ایران از نظر معماری و تزیینات است. این ساختار مجلل و جذاب که از مشخصه‌های آن می‌توان به سقف‌های طاقدار، موزائیک‌ها و نقاشی‌های نفیس اشاره کرد، یکی از زیباترین و محافظت‌شده ترین حمام‌های تاریخی ایران تا به امروز است. محیط داخلی حمام، بخصوص سربینه مزین به کاشی‌های فیروزه‌ای و طلایی، گچ کاری، آجرکاری و همچنین نقاشی‌های هنری است. سقف حمام از چندین گنبد ساخته شده است که روی آن‌ها شیشه‌های محدبی برای فراهم کردن نور حمام در زمان بسته بودن درهای آن، قرار دارد. برای تامین آب از دو حلقه چاه و برای انتقال آب بین بخش های مختلف حمام از تنبوشه یا لوله های سفالین استفاده شده است و شیشه های رنگین به نام گلجام نیز در سوراخ سقف یا دیوار حمام به چشم می خورند. سربینه مهم ترین و زیباترین قسمت حمام سلطان امیراحمد است که فضایی وسیع با تزیینات بی شمار دارد که با هشت ستون به دو فضای متفاوت تقسیم می شود. فضای میانی محل عبور و مرور بوده و سقف رسمی بندی مرتفع و گنبدی بزرگ بر فراز آن قرار گرفته است. حوضی هشت ضلعی در میان سربینه دیده می شود که فواره ای در خود دارد. فضاهای پیرامونی دارای سقف‌های کوتاه تری هستند و سکوها یا صفه هایی برای استراحت و در آوردن لباس از تن در آنها تعبیه شده است. مردم برای ورود به آنها باید از چند پله بالا می رفتند و قبل از ورود پاها را در حوض های روی سکوها شست و شو می دادند. در فضای پیرامونی سربینه دو غرفه‌ رو به روی هم دیده می شود که قاعده‌ نیم هشت دارند و شاه نشین بوده و به اشراف و بزرگان اختصاص داشته است. از غرفه‌ها و طاقچه‌های متعدد پیرامون سربینه، گوشه ها و فضاهای خصوصی تری پدید آمده است که دارای سقف و دیوارهای دارای تزیینات آهک‌ بری هستند. بام این حمام بخش شاهکار آن به شمار می رود و یکی از زیباترین بام های گنبدی شکل ایران است. تعدادی گنبد بر روی این بام قرار دارند که روی هر کدام از آنها شیشه‌های عدسی محدب تعبیه شده تا هم نور کافی را به قسمت‌ های مختلف حمام برسانند و هم مانعی برای دید به داخل آن باشند. شواهد و آثار به دست آمده از این حمام، پیشینه آن را به دوران سلجوقیان نسبت می دهند؛ اما سربینه حمام -که بعدا در مورد آن سخن خواهیم گفت- از دوران قاجار بر جای مانده است. به طور کلی آثار به جای مانده پس از زلزله ویرانگر سال 1150 خورشیدی، قدمت این حمام را دوران سلجوقیان نشان می دهند و این در حالی است که بنای سربینه چیز دیگری می گوید. برخی بر این باورند که حمام فعلی در زمان قاجاریه و در سال 1292 هجری قمری (حدود 1254 خورشیدی) بر روی خرابه های حمام قدیمی ساخته و حمام کوچکی به مجموعه‌ آن اضافه شده است. این اثر با وسعت 1102 متر مربع از 11 اسفند سال 1355 با شماره 1351 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد و افتخاری برای شهر کاشان محسوب می شود. این بنا تنها یکی از حمام های تاریخی شهر کاشان است و آثار دیگری چون حمام باغ فین، حمام گذرنو، حمام عبدالرزاق خان، حمام محتشم و… نیز در زمره حمام های تاریخی هستند.