مجسمه سرهای اولمک

مجسمه سرهای اولمک شناخته شده ترین جنبه تمدن اولمک هستند. تمدن اولمک نخستین تمدن در قاره آمریکا بود. آن‌ها در جنوب مکزیک زندگی می‌کردند و احتمالا نیاکان مایاها بودند.

ﺳﺮهای ﺳﻨﮕﯽ ﻋﻈﯿﻢﺍﻟﺠﺜﻪﺍﯼ ﮐﻪ «ﻣﺘﯿﻮ ﺍﺳﺘﯿﺮﻟﯿﻨﮓ» ﺩﺭ «ﻻﻭﻧﺘﺎ» جایی در ﺩﻝ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎﯼ ﻣﻪﺁﻟﻮﺩ ﺟﻨﻮﺏ ﻣﮑﺰﯾﮏ ﺍﺯ ﺯﯾﺮ ﺧﺎﮎ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩ، ‌ﺍﻭﻟﯿﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺗﻤﺪﻧﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﯾﺖ، ﺍﻭﻟمک ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﺷﺪ. ﺑﺎ ﮐﻨﺎﺭ ﺯﺩﻥ ﺧﺎﮎﻫﺎ ﺑﯿﻦ ﺳﺎﻝﻫﺎﯼ 1938 ﻭ 1942، ﻭﯼ ﯾﮏ ﺁﺭﺍﻣﮕﺎﻩ ﺑﺎ ﺳﺘﻮﻥﻫﺎﯼ ﺑﺎﺯﺍﻟﺘﯽ، ﯾﮏ ﺗﺎﺑﻮﺕ ﺳﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﺳﺮ ﯾﻮﺯﭘﻠﻨﮓ ﻭ ﮔﻨﺠﯿﻨﻪﺍﯼ ﺍﺯ ﺍﺷﯿﺎﯼ ﻣﺼﻨﻮعی ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮد.

اولمک‌ها تمدنی پیش‌کلمبیایی در مناطق گرمسیری مرکز و جنوب مکزیک بودند. امروز شهرهای وراکروز و تاباسکو در این ناحیه واقع شده‌اند. اوج شکوفایی تمدن اولمک بین سال‌های 1400 تا 400 پیش از میلاد بود. این مجسمه‌های عظیم‌الجثه که سرهای با کلاه‌خود را نمایان می‌کند، مهم‌ترین یادگاری این تمدن کهن است. به نظر می‌رسد این سرها نماد حکمرانان این سرزمین در آن زمان است. هیچ‌یک از دو سر شبیه هم نیست و نشانه‌های روی کلاه‌خودها با هم متفاوت است. اکنون 17 سر عظیم شناخته شده‌اند که ارتفاع‌شان از 1/47 تا 3/4 متر است.

پیشینه

قدیمی‌ترین تمدن در قاره آمریکا و نخستین تمدن در مکزیک به‌ شمار می‌رود.. اولمک‌ها در مناطق پست گرمسیری جنوب مرکزی مکزیک، محل ایالت‌های امروزی وراکروز و تاباسکو زندگی می‌کردند.
تمدن اولمک در سان لورنزو تنوختیتلان از حدود سال ۱۱۵۰ ق. م تا ۹۰۰ ق. م و در سایر جاهای نزدیکتر به ساحل خلیج مکزیک از سال ۸۰۰ ق. م تا ۴۰۰ ق. م شکوفا گردیده و پیش از نابودی بر فرهنگ بخش‌های دیگری از آمریکا مرکزی تأثیر گذاشته‌است.

آشناترین جنبه تمدن اولمک، هنر این تمدن به‌ویژه آثار متمایز مجسمه‌سازی اولمک در سان لورنزو و مکان‌های دیگر به شکل جمجمه‌های بزرگ انسانی است که در سنگ بازالت کنده‌کاری شده‌اند. این سنگ‌ها از محلی واقع در حدود پنجاه مایلی سان لورنزو به آنجا آورده شده‌است.

هنر اولمک در پیکرتراشی تأکید بر تجسم بخشیدن به کودکانی چاق با چهره‌های پف کرده و دهانی نیمه باز همراه با نیشخند بود که بر روی هم علایم صورت گربهٔ وحشی را آشکار می‌سازد و در حقیقت چنین پیداست که آن قوم خود را از نسل گربه‌سانان می‌دانستند.

ناحیه باستانی «لاونتا» در جنوب شرقی مکزیک بزرگ‌ترین زیستگاه تمدن اولمک به‌شمار می‌رفت. در این مکان بقایای شهری به شکل یک ردیف ساختمان‌های گلی قرار دارد. در این شهر یک هرم اشکوبه‌ای به طول ۱۳۵، عرض ۷۵ و ارتفاع ۳۵ متر نیز ساخته شده‌است و از قدیمی‌ترین اهرام نوع خود در آمریکای مرکزی بودند.

زیستگاه لاونتا در حدود سال‌های ۴۰۰ تا ۳۰۰ پیش از میلاد بر اثر تهاجم اقوام بیگانه ویران شده‌است. از دیگر آثار به جامانده از قوم اولمک می‌توان به هشت سر سنگی بزرگ در «سان لورنزو» اشاره کرد که به احتمال فراوان مجسمهٔ نخستین حاکمان اولمک بوده‌اند.

با سقوط این دو شهر تمدن اولمک نابود شد، اما فرهنگ و سنت‌های این قوم مانند پرستش جگوار (پلنگ خالدار آمریکایی)، کنده‌کاری بر روی یشم سبز، کشاورزی، دست نوشته‌ها و نظم اجتماعی آن‌ها بعدها در آمریکای مرکزی و جوامع جنوبی ادامه پیدا کرد.