شگفتی طبیعت، بند ماهی بازان شوشتر

بند ماهی بازان شوشتر در شهرستان شوشتر که یکی از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران است که در دامنه کوه‌های زاگرس قرار دارد و یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران است. شوشتر شهری در استان خوزستان است. این شهر در شمال خوزستان قرار گرفته و به گفته‌ی برخی باستان‌شناسان، نخستین سکونتگاه‌های بشر در ایران، جایی در نزدیکی این شهر بوده است.این شهر زیبا جاذبه های طبیعی و تاریخی زیاد دارد که یکی آنها طبیعت بند ماهی بازان شوشتر می باشد.

تاریخچه ی شهر شوشتر 

جالب است بدانید در برخی از کتاب‌های تاریخی، شوشتر را جزو اولین شهرهایی می‌دانند که بعد از طوفان نوح، مجددا بر روی زمین نقش بسته است. برخی معتقد هستند که این شهر بسیار وسیع بوده و 6 دروازه داشته است و اسم آن در واقع «شش در» نام داشته است و به مرور زمان به شوشتر تبدیل شده است. در این شهر افسانه‌ای، جاذبه‌ای طبیعی وجود دارد که از دیدن آن حیرت‌زده خواهید شد: طبیعت بند ماهی بازان شوشتر که در دشت ماهی بازان و بر روی نهر دستکند گرگر قرار دارد.

هدف و نحوه ی ساخت بند ماهی بازان شوشتر

یکی از پدیده ی شگفت انگیز،طبیعت بند ماهی بازان شوشتر است که امروزه در مجاورت روستای گاومیش آباد قرار گرفته و رشته سنگی یکپارچه و ماسه‌ای دارد که در مسیر نهر گرگر باعث بالا آمدن سطح آب و بالا رفتن فشار آب می‌شود و یک عارضه‌ی طبیعی به شمار می‌آید که هنگام حفر کردن رودخانه گرگر کاملا کارایی این عارضه طبیعی را مد نظر گرفته بودند. بند ماهی بازان که همانند رشته سنگی یکپارچه است، پانصد متر طول و چیزی قریب به دو متر عرض و دو متر ارتفاع دارد و کل عرض رودخانه را دربر گرفته است.

این عارضه در قسمت جنوب شرقی به شمال غربی بر روی مسیر نهر قرار گرفته و پایه‌ی اصلی سد بوده است. قسمت‌هایی که در این رشته سنگ‌ها از مقاومت خوبی برخوردار نبودند و یا حفره هایی داشتند نیز تعمیر شده و با سنگ‌های مقاوم مستحکم شده است. این سد که به بند خداآفرین نیز معروف است به صورت نعل‌اسبی بوده تا فشار آب در ابتدا و انتهای سد که کوتاه تر از سایر بخش‌های سد ساخته شده بوده است، سبب شکسته شدن و تخریب آن نشود.

جنس بند از سنگ‌های ماسه‌ای است و عبور آب در طی سالیان متمادی سبب شده تا نقوشی عجیب و زیبا بر روی بدنه‌ی آن به صورت طبیعی نقش ببندد.در دوره ساسانی، اکثر سدها یا بندها به عنوان پل ارتباطی مورد استفاده قرار می‌گرفتند که این سد نیز از این قاعده مستثنی نیست چرا که آثاری از پایه‌های پل در میانه‌ی بند به چشم می‌خورد که نشان از پلی با سه پایه و دهانه‌های متعدد دارد.

واقعا وجود چنین پدیده‌ای را باید بیش از این‌ها قدر دانست و در حفظ آن کوشا بود. سبک معماری سد شبیه سدهای ساسانی ست که مانند بیشتر سدهای منطقه هم برای انباشتن آب و هم برای عبور و مرور مورد استفاده قرار می گرفته است و از روی آن می توانستند از شهر یا منطقه دستوا به منطقه دیگر آمد و شد نمایند. طبیعت بند ماهی بازان شوشتر تنها بخشی از سازه حیرت انگیز شوشتر است.

سازه ای متصل به هم که تنها به هم ریختن یک بخش کوچک از آن کارایی تمام بخش های دیگر را تحت الشعاع قرار می دهد. این بهم ریختگی در طول سالیان دراز سبب شده است تابرخی از آبشارهای مجموعه خشک شده و برخی آسیاب ها تخریب شوند اما خوشبختانه پس از ثبت جهانی این اثر ارزشمند هنوز چرخ برخی آسیاب ها می چرخد و آبشارها می خروشند.