بقعه شیخ زاهد گیلانی لاهیجان

تاج‌الدین ابراهیم کردی سنجانی معروف به شیخ زاهد گیلانی از صوفیان بزرگ ایران بود. تبار او به شهر سنجان درخراسان می‌رسید و شیخ صفی الدین اردبیلی نیای بنیان‌گذار سلسله ی صفوی مدت 25 سال در نزد شیخ زاهد گیلانی بود و مراتب عرفان را زیر نظر او فراگرفت. شیخ زاهد، شیخ صفی را به خلافت و جانشینی خود در طریقت برگزید و پس از مرگ شیخ زاهد، و به روایتی در همان دوران زندگی وی، صفی‌الدین به اردبیل باز می‌گردد و طریقتی به نام صفویه در همان جا بنیان می‌گذارد. شیخ زاهد در سال 700 قمری دار فانی را وداع گفت و در ناحیه غربی گیلان به خاک سپرده شد. بقعه شیخ زاهد گیلانی در لاهیجان بنای تاریخی متعلق به عصر صفویه است که با گنبد هشت ترک فیروزه‌ای خود در روستای شیخان واقع شده است . این بنا دارای یک گنبد هشت ترک فیروزه‌ای است که در میان مزارع برنج و چای و جنگل احاطه شده و از مقاصد و جاذبه های گردشگری استان گیلان است. بنای بقعه دارای دو اتاق مربع و مستطیل شکل در کنارهم است. در سمت شمال، ایوان طویلی با هفت فیلپا قرار دارد. در شرق حرم، ایوانی با شش فیلپا و در حاشیه و قسمت جنوبی همین اتاق نیز ایوان دیگری با شش فیلپا دیده می‌شود. ازاره دیوارهای ایوان‌ها تا ارتفاع 115 سانتی متر با کاشی کاری هفت رنگ عصر قاجار تزیین شده است و طاقچه‌هایی با طاق جناقی در قسمت‌های مختلف ایوان به چشم می‌خورد. گنبد هرمی و هشت ترک که زیباترین وشاخصه بنا است و دارای شیب تند آن عبور سریع آب باران را میسر می کند و سطح آن با کاشی کاری زرد و آبی، سفید و سیاه، با نقوش سنتی و گل دار پوشانده‌ شده و زیبایی آن را دوچندان کرده است. بقیه قسمت های بنا با سفال پوشش داده‌ است. بنابر برخی روایات در سال 892 قمری سلطان حیدر صفوی خوابی دیده بود، با معماران و نجاران خود که از شهر شیروان با کشتی به گیلان منتقل کرده بود این بنا را ساخت و جسد شیخ را به آن جا منتقل کرد. قبر کاشی‌‏کاری شده‌‏ ای داخل بنا قرار دارد که به روایتی مدفن غلام شیخ زاهد و به روایتی دیگر آرامگاه پسر تیمور گورکانی است و طبق کتیبه موجود متعلق به سید رضا ابن سید مهدی الحسینی باشکیجانی است که در 835 هجری قمری درگذشت و در این مکان به خاک سپرده شده است.  این اثر در تاریخ 5 دی 1347 با شماره‌ی ثبت 824 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.