مسجد تاریخی حیدریه قزوین

قزوین، پایتخت ایران در زمان حکومت صفوی به‌دلیل داشتن موزه‌ها، کلیساها، بازارهای قدیمی و بناها و آثار تاریخی متعدد و زیبا یکی از جاهای دینی ایران به‌ حساب می‌آید. قزوین از نظر تعداد آثار تاریخی، رتبه‌ی اول را در ایران دارد. دیدنی های قزوین آن‌ قدر زیاد است که در طول تاریخ لقب‌های زیادی ازجمله دروازه‌ی بهشت، باغ‌شهر و دارالسلطنه را با خود به‌ همراه داشته است. در این مقاله قصد داریم تا شما را با یکی از این جاذبه ها که نامش مسجد تاریخی حیدریه است آشنا سازیم. مسجد تاریخی حیدریه قزوین یکی از نمونه های کامل چهار طاقی است که گنجینه با ارزشی از قدیمی ترین خط از خطوط اسلامی به شمار می آید و محراب و تزئینات آن از بهترین و نفیس ترین نمونه‌های هنر گچبری است. مسجد مدرسه حیدریه قزوین براساس پرونده ثبت ملی آن اثری سلجوقی ایلخانی و منسوب به قرن ششم قمری است. از بنای اصلی این مجموعه، اکنون فقط یک شبستان آجری باقیمانده که گنبد و قسمت های بالای دیوار آن فروریخته و مرمت عصر پهلوی مانع از نابودی کامل آن شده است. داخل این شبستان مزین به نقوش، خطوط، اشکال هندسی و هنر تزیینی است. محراب مدرسه شاهکاری از گچبری و نقاشی رنگین و یکی از باشکوه ترین محراب های دوران سلجوقی بوده که در داخل آن آیه هایی از قرآن کریم با گچ در زمینه آبی تکرار شده است. همچنین در اطراف محراب و در داخل حاشیه ها کتیبه هایی به خط نسخ و کوفی نوشته شده است.خط کوفی که نام خطی از خطوط اسلامی است که نخستین نسخه‌های قرآن با آن نوشته شده است. این خط از سدهٔ سوم هجری به بعد با فراگیر شدن خط نسخ و به‌تدریج کاربرد خود را از دست داد تا اینکه پس از سده پنجم هجری تقریباً کنار گذاشته شد و تنها کاربرد تزئینی در بناها داشت. شاید زیباترین خطوط کوفی تمام ایران در کتیبه آرایشی مسجد حدیریه باشد که در تاریخ اسلام کم نظیر است. همچنین ردیف های آجرچینی تو درتو همراه با کتیبه ها و مقرنس کاری ها و گچبری های این مدرسه هماهنگی خاصی را در ایجاد هنرهای تزیینی فراهم آورده است. اين مسجد يکى از نمونه‌هاى کامل چهارتاقى به ابعاد 10/30 متر بوده است که با کمى تغيير به شکل کنونى در آمده است. محراب آن از لحاظ طرح و نوع کار، ‌از بهترين نمونه‌ هاى هنر محراب‌ سازى و يکى از باشکوه‌ترين محراب‌هاى دورهٔ سلجوقى به شمار مى‌رود. در درون محراب، سوره‌هايى از قرآن کريم با گچ در زمينهٔ آبى نوشته و تکرار شده است. زمينهٔ محراب و کتيبه‌هاى آن به رنگ آبى است. این بنای زیبای ثبت ملی در زمان صفویه آباد بوده ولی بعدها بتدریج خراب و متروک شده است. امروزه این بنا در داخل و قسمتی از یک مدرسه پسرانه ابتدایی و سالن امتحان و کتابخانه آن است.