باغ محتشم رشت | Mohtasham Garden of Rasht

پارک شهر رشت قدیمی‌ترین پارک رشت که باغ محتشم نیز نامیده می‌شود دارای دو بخش است. قدمت پارک شهر یا باغ محتشم که امروزه پارک اصلی شهر رشت است، به دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار می‌رسد. این پارک قدیمی و زیبا با درختان تنومند و سرسبزش، در مرکز شهر رشت، هم محلی برای تفریح و تفرج است، هم محل بازی بچه‌ها، هم موردعلاقه‌ی ورزشکاران. همچنین وجود عمارت کلاه‌فرنگی در وسط این پارک به آن جذابیت تاریخی و معماری نیز بخشیده است. عمارت کلاه‌فرنگی که در دل این پارک بنا شده، یک بنای چند ضلعی است، همین مسئله ظاهر زیبایی به ساختمان بخشیده و از یک نواختی نمای بیرون آن جلوگیری کرده‌است. این بنا از بیرون، سه طبقه به نظر می‌آید؛ در حالی که از داخل دارای چهار طبقه است. در اطراف ساختمان، در طبقات اول و دوم هجده ستون چوبی کار گذارده شده که بام و بالکن طبقه دوم را بر روی خود استوار می‌دارند. بلندترین اتاق این عمارت، هشت‌گوش و از هر سو دارای پنجره‌هایی است که رو به باغ باز می‌شود. 

تاریخچه

باغ محتشم که امروزه به پارک شهر شهرت دارد، از سال‌های دور برای مردم استان گیلان و به خصوص شهر رشت که اوقات فراغت را با گردش در خیابان‌های مشجر آن سپری می‌کردند، مکانی آشناست. گفته شده است محتشم السلطنه یا سردار معتمد که به عنوان یک رجل سیاسی با عناوین سفیر یا کنسول ایران در طرابوزان بود با مشاهده باغ بزرگ و مشجری که در حصار رود و جویبار قرار داشت، به این اندیشه افتاد که مطابق آن را در رشت احداث کند. مالک و بانی اصلی این پارک اکبر خان بیگلربیگی (درگذشته ۱۳۰۷ ه. ق) از مالکان و متمولان طراز اول ایران در عصر ناصری و اجاره‌دار گمرکات شمال ایران بود. معروف است که غرس نهال‌های این پارک که امروزه درختان تنومندی شده‌اند و نیز خیابان‌کشی و احداث عمارت تابستانی واقع در آن که معروف به عمارت کلاه فرنگی است، همگی تحت نظارت شخص اکبر خان صورت پذیرفته‌است. این پارک پس از درگذشت اکبر خان از طریق ارث به تنها دختر زنده مانده او رسید که در حباله نکاح پسرعموی خود صادق خان اکبر محتشم الملک (سردار معتمد بعدی) بود و از این تاریخ به باغ محتشم اشتهار یافت. بعدها در دوره پهلوی این پارک در ازای بدهی‌های مالیاتی به تصرف دولت درآمد و از آن تاریخ به عنوان پارک عمومی مورد استفاده اهالی شهر قرار گرفت. عمارت کلاه فرنگی در باغ محتشم این عمارت بنایی فاخر و به یادگار مانده از اواخر دوران قاجار است و چون در باغ محتشم ساخته شده از جمله جاذبه‌های دیدنی شهر رشت به حساب می‌آید.   عمارت کلاه فرنگی دارای 4 طبقه است اما از بیرون به نظر می‌آید که 3 طبقه دارد. طبقات اول و دوم هر یک دارای دو اتاق است و این اتاق‌ها هر یک به وسیله پنجره‌هایی نورگیری داخلی و تهویه مناسب را در فصل گرم سال فراهم می‌کنند. بلندترین اتاق این عمارت هشت‌گوش و از هر سو دارای پنجره‌هایی است که رو به باغ باز می‌شود و مصالح به کار رفته در آن آجر، چوب و گچ است.