منار جنبان اصفهان Esfehan Menar Jonban

یکی از آثاری که با شهرت جهانی خود هر ساله علاقه‌ ‌مندان را از سراسر دنیا به شهر اصفهان می کشاند و آن ها را حیرت زده می کند، اثر تاریخی و ارزشمند منارجنبان است. منارجنبان بنایی خارق العاده می باشد که با دو مناره ی زیبایش بر روى مزار عمو عبدالله، از صالحان معروف قرن هشتم ساخته شده است. این دو مناره، باعث شهرت و جذابیت این بنا شده اند؛ مناره هایی عجیب و تامل برانگیز، همانطور که از نام بنا مشخص است، متحرک هستند و جنبان. اما برای کشف چگونگی حرکت مناره ها باید حتما به اصفهان برویم و منارجنبان را از نزدیک نظاره کنیم. منارجنبان نام جالب و عجیبی است که به مناره هایی اطلاق می شود که قابل تحرک هستند. چندین منارجنبان در ایران وجود دارد که معروف ترین آن در اصفهان و دیگری در شهرستان اردکان قرار دارد. هزاران سوال دیگر درباره ی منارجنبان وجود دارد که تنها با دیدن این بنا پاسخ داده می شود. بنای منارجنبان در گذشته جزو روستایی به نام کارلادان بوده اما حالا بخشی از شهر اصفهان می باشد و در نزدیکی محله ای به نام نصرآباد قرار دارد. منارجنبان اصفهان در قرن هشتم هجری ساخته شده، بنایی با سقف گنبدی (۱) که نشانی شاخص از معماری ایرانی به حساب می آید. در قسمت زیرین سقف و درست در انتهای بنا، گور شیخی به نام عمو عبدالله کارلادانی قرار دارد که با سنگ قبر سفیدش می درخشد. سقف بنا با کاشی کاری های لاجوردی و فیروزه ای پوشانده شده و چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. بر فراز این بنا دو مناره ی زیبا قرار گرفته اند که ارتفاع هرکدام از سطح زمین ۱۷.۵ متر و پهنایشان هم ۹ متر می باشند.

و اما راز لرزان منارجنبان؛ ماجرا از این قرار است که با تکان دادن هر یک از این مناره ها، مناره ی دیگر هم به وضوح می لرزد و بازدیدکنندگان می توانند تکان خوردن مناره ها را تماشا کنند. در حقیقت با تکان خوردن مناره ها همه ی بنا می لرزد اما اغلب، عموم مردم فکر می کنند که تکان خوردن یک مناره تنها باعث لرزش مناره ی دیگر می شود.

علت تکان خوردن بنای منارجنبان پدیده ی تشدید یا زئوناس می باشد. به بیان ساده تر می توان گفت که مولکول های هر جسمی در حال تحرک هستند، برخی متحرک تر و برخی کم جنب و جوش تر. کافی است تکانی به آن بدهیم و نیرویی وارد کنیم تا به جنب و جوش بیافتند. با تکان دادن یک مناره، مناره ی دیگر که کاملا شبیه به آن یکی است هم می جنبد و نیروی وارد شده بر یک مناره در تمامی ساختمان پخش می شود و همه ی بنا را به لرزه می اندازد.

وجود مصالح ساختمانی سبک در قسمت بالایی ساختمان، ارتفاع کم مناره ها، وجود فاصله بین هر مناره با ساختمان، کلاف های چوبی که در قسمت بالا و پایین هر یک از دو مناره به کار رفته اند، همه و همه دست در دست هم داده اند تا مناره های منارجنبان سالیان متمادی متحرک باشند.

اما به دلیل عظمت بنا و میزان کم تکان خوردن آن، دیدن لرزش همه ی نقاط، کار دشواری می باشد و تنها جنبش مناره ها به آسانی دیده می شوند، آن هم بیشتر به دلیل آن که روی هر یک زنگوله هایی نصب شده که حرکت را به وضوح نشان می دهند.

به همین دلیل شاید برخی تردید داشته باشند که به راستی همه ی بنا تکان می خورد یا نه. مسئولین این بنا تدبیری برای این مشکل اندیشیدند و در نقاط مختلف منارجنبان نشانه هایی قرار دادند که دیدن حرکت بنا را برای بازدیدکنندگان آسان تر نماید.

این بنای ارزشمند به شماره ۳۴۹ در سال ۱۳۲۱ هجری در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.