مسجد جامع اردستان

مسجد جامع اردستان اصفهان

تمامی شهر‌هایی که در گوشه کنار ایران زمین وجود دارند، دارای تاریخچه‌ای هستند که در قالب داستا‌ن‌ها و افسانه‌های دلنشینی به چشم می‌خورد که با بناها و جاذبه‌های شهر گره خورده است. یکی از شهرهایی که بخش اعظمی از بزرگترین افسانه شاهنامه را در خود جای داده است، «اردستان» می‌باشد. اردستان نام یکی از کهن شهرهای ایرانی‌ست که تعداد زیادی از تاریخ شناسان قدمت آبادانی آن را به دوران اشکانیان نسبت می‌دهند. اردستان شهری در شمال اصفهان و در حاشیه کویر است . ناحیه اردستان در حاشیه کویر مرکزی است و قسمت‌های شمالی آن جلگه‌ای کویری و قسمت‌های جنوبی آن کوهستانی است که  یکی از شهرهای تاریخی این استان محسوب می‌شود. براساس کاوش‌های باستان‌شناسانه ساخت این شهر را به دوران پادشاهان اشکانی نسبت داده‌اند. یکی از جاذبه های این شهرستان ، مسجد جامع اردستان میباشد.

طراحی و معماری مسجد جامع اردستان

مساجد زیادی در ایران وجود دارد که علاوه بر جایگاه مذهبی، از قدمت زیاد و معماری زیبایی برخوردار است. مسجد جامع یکی از این مساجد است. مسجد اردستان چنان شکوه و عظمتی دارد که در میان شهرهای حاشیه کویر مرکزی ایران اردستان را شاخص کرده است. در شهر اردستان نخستین چیزی که به چشم می‌خورد ساختمان باشکوه و زیبای مسجد جامع این شهر است که در میان باغ‌های شهر قرار گرفته است. مسجد جامع شهر اردستان در مرکز محله‌ای به نام «محال» قرار گرفته است.

این محله یکی از قدیمی‌ترین محلات شهر اردستان است. البته مسجد جامع درواقع  جزیی از مجموعه‌ای است که علاوه بر مسجد، مدرسه حاج‌حسین نورالدین، حمام پایین مسجد جامع، حسینیه، آب انبار، کاروانسرا و بازارچه را در خود جای داده است. در واقع در این‌جا هم هوشمندی معماری اسلامی و ایرانی را می‌توان دید. مسجد جامع در مرکزیت تمام کارکردهای زیستی مردم محله قرار گرفته است. در اطراف مسجد جامع هر نوع نیاز مردم تأمین می‌شده است.

مصالح به کار رفته در ساخت مسجد جامع

در واقع مسجد جامع یک نوع مرکزیت داشته است. در کنارش هم باغ‌های زیبای انار اردستان به چشم می‌خورد که فضای اطراف مسجد را مصفا و دلپذیر کرده است. بنای این مسجد از گچ و آجر است. اما در برخی موارد نیز  در بعضی از نقاط مسجد از خشت و گل استفاده شده است. معماران کهن ایرانی و مسلمان در صدها ‌سال قبل چنان دانشی داشتند که موقعیت جغرافیایی و نحوه بنای نهاد مسجد را به درستی محاسبه کرده بودند.

به‌صورتی که مسجد جامع را یک‌متر از سطح زمین بالاتر ساخته‌اند. برای این‌که استحکام پی آن را با اطمینان بسازند، این مسجد روی یک خاک رسی به طول حدود 54 متر و عرض 43 متر ساخته شده است. مسجد از جانب  شمال به کوچه باغ  زیبای انار و مدرسه قدیمی حاج‌حسین نورالدین می‌رسد. در طرف جنوب مسجد نیز آب‌انبار حاج‌حسن قرار دارد. مسجد جامع شهر اردستان یکی از شاهکارهای معماری ایرانی و اسلامی در میان  شهرهای حاشیه کویری ایران است. این مسجد از این نظر شاخص است که گنبد دو پوششه دارد. اگر به گنبدان نگاه کنید دو پوشش می‌بینید. از طرف دیگر کتیبه‌های این مسجد در نوع خود بی‌نظیر هستند. این مسجد در سال 1311 با شماره ثبت 180 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.