موزه عصر آهن تبریز

موزه عصر آهن یکی دیگر از چندین موزه های شهر تبریز است که طی سال های اخیر کشف و برای بازدید کنندگان آماده شده است .  دلیل شگفت انگیز بودن این موزه را میتوان گورستانی متعلق به عصر آهن و هزاره اول قبل از میلاد دانست که در کاوش‌های به عمل آمده گورهایی متعلق به عصر آهن حاوی اسکلت‌های انسانی و ظروف سفالی، اشیاء تزئینی و فلزی و استخوانی از آن به دست آمده است. این موزه  در شمال، شمال شرقی و شمال غربی مسجد کبود تبریز واقع‌ شده است .

در آثار به‌ دست‌ آمده در سال 1376 شامل 38 گور به‌صورت جنینی دفن شده یافت شده است. گور نوزادان به‌ صورت ساده بوده و گور نوجوانان در سازه‌های مربعی با دو ظرف سفالی همراه است. اکثر اجساد یافت شده در سنین پایین مرده‌اند.

کودکان با اسباب‌بازی‌ هایشان و زن‌ ها با جواهرات و مردها با ابزار جنگی‌شان دفن شده‌اند. در کنار بعضی اجساد ظروف سفالی و اثرات غذا یافت شده که اعتقاد آنان بر آیین مهرپرستی را تائید می‌کند و کسانی که ظروف بیشتری در کنارشان یافت شده احتمالاً ثروتمندتر بوده‌اند.

سنگ چینی دور اجساد نمادی از دیوارۀ رحم است و اجساد به حالت جنینی یا چمباتمه‌ای دفن شده‌اند که جهت بدن و صورتشان متفاوت است که بازهم تأییدی بر مهرپرست بودن آن‌هاست.

به عبارتی به دلیل اعتقاد دینی این قوم (مهرپرستی) اجسادی که قبل از ظهر دفن می‌شدند به سمت شرق و اجسادی که بعدازظهر دفن می‌شدند به سمت غرب بوده‌اند. اما بدون توجه به جهت دفن همواره صورت جسد به سمت شمال قرار می‌گرفته است.

مسئله قابل‌توجه در این قبرستان تدفین ثانویه تعدادی از این اجساد است که نشان‌دهنده اهمیت و قداست این قبرستان در قرون گذشته است،آنجایی که مردم کوچ‌نشین قبیله اجساد خانواده خود را که در محل دیگری فوت کرده بودند به این مکان منتقل و در این محل که از اهمیت و قداست خاصی برخوردار بوده دفن می‌کرده‌اند.

و شاید یکی از دلایل متلاشی بودن اسکلت‌های این اجساد به این دلیل بوده زیرا ازآنجایی‌که مسیری طولانی برای تدفین این اجساد طی می‌شده، دقتی در سالم نگه‌داشتن جسد به حالت تدفین انجام نگرفته است. این مجموعه، در سطح جهان از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به دلیل قدمت و حجم آثار کشف‌شده، نمی‌توان برای آن ارزش مادی تعیین کرد. این موزه، یکی از شگفت‌آورترین موزه‌های کشور محسوب می‌شود که در سال 1386 خورشیدی، به عنوان موزه عصر آهن آغاز به کار کرده است.  این موزه به عنوان اولین موزه صحرایی ایران شروع به کار کرده است.