آشنایی با غار هوتو بهشهر

غار هوتو بهشهر

“هوتو” غاری است با قدمت تاریخی 70 هزار ساله، که در غرب شهرستان بهشهر و در روستای تروجن (شهیدآباد) واقع شده است. این غار به دلیل آنکه مدفن بسیاری از آثار مهم باستانی در زمینه زندگی انسان‌های اولیه ‌است، معروفیتی جهانی دارد. غار “هوتو” در حال حاضر دارای دو مدخل در ارتفاع مختلف و یک سوراخ تهویه در سقف است و با جفت خود، یعنی غار “کمربند”، پنجاه متر فاصله دارد. شاید یکی از دلایلی که این دو غار را جفت یکدیگر می‌نامند این است که تمامی آثاری كه از غارهای “كمربند” و “هوتو” پیدا شده مكمل هم هستند.

در سال 1951 میلادی، عده‌ای از محققان و کاوشگران، گودالی عظیم در غار هوتو حفر کردند که در عمیق‌ترین نقطه این گودال به سنگ ریزه‌هایی که متعلق به عصر یخچال بود، برخوردند. در این گودال همچنین، طبقاتی از عصر آهن تا نئولیتیک و در پایین آن آثار پالئولیتیک به چشم می‌خورد.

برای تحقیق بیشتر، گودال دیگری نیز در طبقات دوران یخبندان حفر کرده و به سنگ ریزه‌های سیاه دست یافتند که در فاصله میان هر یک از آنها ماسه و لای قرار داشت. کمی پایین‌تر قشری از سنگ ریزه‌های قرمز مخلوط با ماسه و پایین‌تر از آن، قشری دیگری از سنگ ریزه‌های قرمز مخلوط با ماسه و خاک رس یافت شد. در این قشر اشیائی نیز از سنگ چخماق پیدا شد که به دوران پالئولیتیک برمی‌گردد. همچنین اسکلت سه انسان در قشر دیگر همین طبقه کشف شد که احتمالاً  5 الی  7 هزار سال قبل از ميلاد  در این منطقه مي‌زيسته‌اند.

درون غار هوتو در بهشهر اشیاء دیگری نیز یافت شده که مربوط به دوران یخچال، عهد آهن، نوسنگی و آغاز پارینه سنگی است؛ به عنوان مثال اشیائی از سنگ چخماق کشف شده که مربوط به دوران پارینه سنگی بوده است.

یافته های درون غارها

 تمامی آثاری كه از غارهای “كمربند” و “هوتو” پیدا شده مكمل یکدیگر هستند. در زیر به یافته‌های این دو غار اشاره می‌کنیم

• غار هوتو: استخوان‌بندی مردی بالغ، استخوان ساعد، استخوان‌بندی دو زن، شاخ‌ها و استخوان‌های یك نوع آهو، یك جفت استخوان‌بندی بسیار بزرگ ران، استخوان‌های موش درشت صحرایی و استخوان‌های سگ دریای
• غار كمربند: استخوان‌های دختری 12 ساله و استخوان‌بندی یك مادر جوان و كودك شیرخوار در آغوش، سر یك استخوان بازوی انسان

لازم به ذکر است، بر اساس كشفیات باستان‌شناسی در زیر خاك‌های رسوبی و شن‌دار آمل، دندان كرسی فیلی كشف شد كه ده‌ها هزار سال از انقراض این نژاد فیل می‌گذرد. غار هوتو که به لحاظ کشف اسکلت انسان و قدمت 70 هزار ساله معروفیت جهانی دارد، براي اولين بار در سال 1949 شناسايي و بررسي شد. نتايج به‌ دست آمده از این تحقيقات، نشان دهنده این است که انسان‌هاي نخستين (دوره‌هاي پارينه سنگي، ميانه سنگي و نوسنگي) در این غار زندگی کرده‌اند.

کاوشگران پس از بررسي بیشتر بر روی این غار، به اين نتيجه رسيدند که در دوره ميانه سنگي، ساکنان این غار با شکار حيواناتي چون آهو، بزکوهي، گوسفند و بز وحشي زندگي خود را گذرانده و در دوره نوسنگي توانسته‌اند به شبانی و اهلی کردن حیواناتی از قبيل بز و گوسفند و حتي به کار زراعت نيز بپردازند.

در سال 1330 هجری شمسی نیز، گروهی از محققان برای بررسی بیشتر از دو غار “هوتو” و ” كمربند ” (واقع در محدوده‌ شهرستان بهشهر) بازدید کرده و یكی از قدیمی ترین فسیل‌های كشف شده از انسان در مازندران را در این غار کشف کردند. این گروه در مدت زمان چهار هفته كف سنگ آهكی غار هوتو را حفر كردند و به آثاری از تمدن‌های “عصر آهن خام” و “عصر برنز” و نیز “عصر مس” و حتی “عصر سفال”  دست پیدا کردند.

فسیل های انسانی یافته شده در غار

آثار به‌ دست آمده از غار هوتو، شامل تيغه‌هايي از سنگ چخماق، اسکلت سه انسان، سنگ دريايي و استخوان آهويي به‌نام “لاگازلاسرب گوتروزا” است که مهم‌ترین این کشفیات اسکلت مادر ۱۶ ساله و نوزاد وی می‌باشد.

در سال 1951 میلادی، کاوشگران پس از حفر گودال در غار هوتو و کشف سنگ ریزه‌های عصر یخچال، برای یافتن اشیاء دیگری به جستجو پرداختند. پس از کندوکاو و بررسی بیشتر، در زیر این سنگ ریزه‌های سخت، استخوان‌های فسیل شده انسان‌هایی به‌ دست آمد كه ظاهراً دایره‌ وار كنار هم نشسته و طاق غار بر سر آنها فرود آمده است. با مطالعه‌ آلات سنگی و استخوان‌هایی كه در آن حوالی کشف شد چنین استنباط می‌شود كه شاید اولین بار بشر كامل در این حدود از جهان به كار كشاورزی پرداخته و بساط تمدن را در آنجا گسترانیده‌اند.

استخوان‌های كشف شده در این غار با استخوان‌های كشف شده نیمه انسان ماقبل تاریخ كه  به احتمال بسیار در همین دوره می‌زیسته‌اند، تفاوت آشكاری دارد ؛ جمجمه‌ کشف شده انسان در غار “هوتو” متعلق به انسان كامل و جدیدی بوده كه تا آن زمان فقط در جنوب دریای خزر یافت شده و چنین به نظر می‌رسد كه آنها، نیای مستقیم بشر امروزی بوده‌اند. محققان همچنین از مشخصات غار “هوتو” به این نتیجه رسیدند كه اسكلت انسان‌ها از لحاظ استخوان‌بندی تفاوت چندانی با انسان كنونی ندارد و طول قد آنها 170 سانتیمتر بوده است. منتهی جمجمه‌ آنان كوچكتر و دندان‌هایشان همه سر پهن و آسیایی بوده که به دورة علف‌خواری انسان برمی‌گردد.

نتایج به دست آمده از بررسی آثار یافته شده و فسیل ها

گفتنی است، با كشف آلات و ادوات در سواحل دریای خزر مشخص شد كه قبل از ورود آریایی‌ها، انسان‌ها و حیواناتی نظیر ساكنان جنگلی گرمسیری در این منطقه زندگی کرده‌اند. البته به دلیل عدم بررسی منظم و مستمر باستان‌شناسی، تاریخ زندگی انسان و سیر تدریجی تمدن آن در مازندران كه مربوط به دوران علف خواری و قبل از عصر یخبندان است، مشخص نشد که مردم مازندران  چه سهمی در تاریخ تمدن بشری دارند.