مرکز فرهنگی حیدرعلیف باکو

مرکز فرهنگی حیدرعلیف

باکو، پایتخت مدرن و ساحلی کشور آذربایجان است که در کنار دریای کاسپین قرار دارد. وقتی به سراغ این شهر می روید، شاید در ابتدا وسعت کم آن تعجب شما را برانگیزد؛ اما قطعا دیدن بافت به روز و اروپایی شهر برای شما خوشایند خواهد بود و به سرعت توجه تان را به خود جلب می کند. پس برنامه‌تان را محدود نکنید و خود را به گردشی در کوچه و پس کوچه های باکو مهمان کنید. حتما در این گردش شهری، دیدنی های بسیاری شما را سرگرم می کنند؛ اما بدون شک ساختمان حیدر علی اف چیز دیگری برای شما خواهد بود.برای آن که مرکز فرهنگی حیدر علیف باکو را پیدا کنید، لازم نیست دقت چندانی به خرج دهید،

چرا که از فواصل خیلی دور، سازه ای متفاوت، جذاب و سپید رنگ در محوطه ای وسیع خودنمایی می کند. برای تفریح و وقت گذرانی در کنار این مجموعه، گزینه های متفاوتی پیش روی شماست. می توانید تنها به تماشای این ساختمان از بیرون اکتفا کنید و یا در کنجکاوی پا را فراتر گذاشته و وارد مجموعه شوید تا ببینید درون این سازه عجیب و غریب و چشم نواز چه خبر است.

طراحی مرکز فرهنگی حیدرعلیف

مرکز حیدر علی اف یا حیدرعلیف، سازه ای زیبا و شکوهمند است که با طراحی خارق العاده و منحصر به فردی بنا شده و در قلب شهر باکو دلبری می کند. امروزه در کنار جاذبه های تاریخی پایتخت آذربایجان، این مرکز فرهنگی یکی از مهم ترین و پربازدیدترین دیدنی های باکو محسوب می شود و بسیاری در طی سفر چند روزه خود به سراغ سازه حیدر علی اف می روند تا حداقل با آن، عکسی به یادگار بگیرند.

 زاها حدید، یکی از برجسته ترین معماران عصر حاضر است که در طی زندگی ۶۵ ساله اش، افتخارات بسیاری را از آن خود کرد. قطعا یکی از چشمگیرترین عناوین این بانوی معمار، دریافت جایزه معتبر پریتزکر (۱) در سال ۲۰۰۴ بود؛ چرا که با دریافت این جایزه، با یک تیر دو نشان زد و نه تنها نامش در میان برترین معماران زنده جهان قرار گرفت، بلکه به عنوان نخستین خانمی که چنین جایزه ارزشمندی در رشته معماری را دریافت کرد، شناخته شد.

آشنایی با معمار مرکز فرهنگی حیدر علیف باکو

مرکز حیدر عیلف، ساختمانی چند منظوره است که در وسعتی برابر با ۵۷ هزار متر مربع، به دست یکی از سرشناس ترین معماران قرن حاضر ساخته شد. معمار این مجموعه چشمنواز کسی نیست جز خانم زاها حدید، هنرمند مشهور عراقی-انگلیسی که تاکنون جوایز معتبر و افتخارات بین المللی بسیاری را از آن خود کرده است. زاها حدید در طی رقابتی در سال ۲۰۰۷، توانست طرح پیشنهادی خود را مطرح کرده و به عنوان معمار مرکز حیدر علی اف برگزیده شود. البته باید بدانید که طراحی مرکز حیدر علیف به صورت مشترک و با همکاری پاتریک شوماخر (Patrik Schumacher) انجام شده است. در همان سال، احداث این ساختمان شکوهمند زیر نظر زاها حدید آغاز شد و در نهایت، درهای این مجموعه در سال ۲۰۱۲ به روی عموم گشایش یافت.

وقتی به سراغ مرکز حیدر علی اف می روید، با ساختمانی ۸ طبقه مواجه می شوید که بخش های مختلفی در آن به چشم می خورد. از جمله قسمت های این مرکز می توان به سالن کنفرانس، بخش نمایشگاه ها، آمفی تئاتر یا آدیتوریوم و البته موزه اشاره کرد.

افتخارات و جوایز مرکز حیدرعلیف

 مرکز حیدر علی اف از زمان افتتاح افتخارات بسیاری را از آن خود کرده که برخی از مهم ترین آن ها عبارت اند از:

• نامزد دریافت جایزه در فستیوال جهانی معماری در سال ۲۰۱۴
• نامزد دریافت جایزه در فستیوال دو سالانه طراحی داخلی در سال ۲۰۱۴
• برنده جایزه طراحی سال ۲۰۱۴

همچنین از این سازه زیبا در جاهای مختلفی یاد شده است:

شبکه تلویزیونی معروف و آمریکایی دیسکاوری، یکی از قسمت های برنامه اکستریم انجینیرینگ (Extreme Engineering) در سال ۲۰۱۱ را به مرکز حیدر علی اف اختصاص داد و از آن با عنوان «دگرگونی شگفت انگیز آذربایجان» یاد کرد. خوب است بدانید که اکستریم انجینیرینگ، مجموعه ای از برنامه های مستند علمی و مهندسی بود.

عکس مجموعه حیدر علی اف را می توان بر روی یکی از معروف ترین آلبوم های موسیقی آذربایجان در سال ۲۰۱۶ دید.

این مرکز که به نمادی از آذربایجان بدل شده است، در یکی از گوگل دودل (Google Doodle) های سال ۲۰۱۷ نیز به کار رفت. بد نیست بدانید که گوگل دودل، آرم های گرافیکی و موقت سایت گوگل هستند که در مناسبت های خاص در صفحه اول سایت به نمایش در می آیند.

قسمت های مختلف مرکز فرهنگی حیدرعلیف باکو

بخش های مختلف مرکز حیدر علی اف در مجموع مرکز حیدر علی اف شامل ۳ بخش اصلی است که در ادامه با آن ها اشنا می شویم:

موزه حیدر علی اف

۱- موزه حیدر علی اف جذاب ترین بخش مرکز حیدر علی اف، موزه آن است که در سه طبقه به شما امکان می دهد تا با حیدر علی اف، رهبر ملی آذربایجان و سومین رییس جمهور این کشور آشنا شوید. کافی است به درون این بخش پا بگذارید، به زودی مجذوب طراحی داخلی و نحوه به نمایش گذاشتن اطلاعات آن خواهید شد و متوجه نمی شوید چطور زمانی از روزتان را صرف گشت و گذار در موزه حیدر علی اف کرده اید. در این بخش صفحه نمایش هایی بزرگ، لمسی و جالب توجه قرار داده شده و در محیطی تعاملی عکس ها و زندگی نامه حیدر علی اف را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهند. با گشت و گذار در این موزه با بخش های مختلف زندگی کاری و شخصی حیدر علی اف آشنا می شوید و از اهمیت این مرد در تاریخ سیاسی جمهوری آذربایجان آگاه خواهید شد.

 آمفی تئاترها مرکز فرهنگی حیدر علیف باکو

لباس های رسمی، مدال های مختلف، ماشین های تشریفاتی و لوازم منزل حیدر علی اف، از جمله چیزهایی است که می توانید در این موزه شکیل و منحصر به فرد از نزدیک ببینید.

۲- آمفی تئاترها   مجموعه آمفی تئاترهای مرکز حیدر علی اف، ۴ بخش از این مرکز فرهنگی را به خودشان اختصاص داده اند که ۲ سالن چند منظوره کنفرانس از آن جمله هستند. البته خاص ترین قسمت در این چند طبقه، سالن اصلی آمفی تئاتر بوده که وسعت و گنجایشی ۱۰۰۰ نفره دارد و طراحی داخلی آن بسیار چشمگیر است. در این آمفی تئاتر، اپراها، کنسرت ها و نمایش های مختلف و بزرگی برگزار می شود و تا به حال میزبان هنرمندان معروف و سرشناس بسیاری بوده است. بد نیست بدانید که درست چند ماه پس از افتتاح رسمی مجموعه، یک آتش سوزی در همین بخش از مرکز حیدر علیف رخ داد که بلافاصله با همت آتش نشان ها خاموش شد.

بر طبق اخبار و گزارش ها، در این حادثه تنها بخشی از سقف و قسمتی جزیی از درون آمفی تئاتر آسیب دید. کارشناسان علت حادثه را غفلت جوشکارها دانستند و به همین دلیل سه جوشکار تُرک تحت قانون جنایی آذربایجان محکوم شدند. پس از آن هزینه بسیاری صرف تعمیر این بخش شده و در نهایت آمفی تئاتر مجموعه در نوامبر سال ۲۰۱۳ و پس از ۱۶ ماه بازسازی، بازگشایی شد.

سالن های نمایشگاهی مجموعه

۳- سالن های نمایشگاهی مجموعه در مرکز فرهنگی حیدر علی اف، مجموعه ای از سالن های نمایشگاهی وجود دارد که در تمام طول سال، میزبان نمایشگاه ها و رویدادهای مختلف هستند. این بخش ۹ طبقه از مجموعه را به خودش اختصاص داده و علاوه بر سالن های نمایشگاه، شامل دفتر مدیریت و کافه تریا نیز می شود.معماری ساختمان حیدر علیف برای بسیاری که نخستین بار با طراحی برگزیده مرکز حیدر علی اف رو به رو می شدند، ساخت چنین بنایی دور از انتظار و غیر واقعی به نظر می رسید و گمان نمی کردند روزی در واقعیت، این ساختمان خارق العاده را درست در مرکز شهر باکو ببینند.

با همه این ها، ساخت مرکز جذاب و سپید رنگ حیدر علیف در سال ۲۰۰۷ آغاز شد و در نهایت در تاریخ ۱۰ می سال ۲۰۱۲ به مناسبت ۸۹ مین سالگرد تولد رهبر ملی آذربایجان، یعنی حیدر علیف به اتمام رسید. چیزی از پایان ساخت این مجموعه چشم نواز نگذشته بود که مرکز حیدر علی اف با عنوان «یکی از شاهکارهای معماری جهان» به سرعت مورد توجه قرار گرفت و در نزد همگان شناخته شد.

مساحت مرکز فرهنگی حیدر علیف باکو

این مرکز در مجموع مساحتی در حدود ۵۷ هزار متر مربع داشته که ۱۰۱.۸۰۱ متر مربع آن، فضای داخلی مجموعه است. محوطه حیدر علی اف نیز در کنار ساختمان اصلی، شامل پارکینگی زیرزمینی و میدانگاهی در اطراف می شود که با ۲ استخر و یک دریاچه مصنوعی تزیین می شود. جالب است بدانید تنها برای پوشاندن سقف مرکز، از سازه ای فلزی به طول ۹۰ کیلومتر استفاده شده است! این سطح عظیم و غول پیکر در واقع از ۱۲ هزار قطعه با اشکال متفاوت ساخته شده که از مثلث تا ذوزنقه و از مستطیل تا متوازی الاضلاع متفاوت اند و مساحتی در حدود ۴۰ هزار متر مربع را به خود اختصاص داده اند.  همان طور که در جای جای طراحی و معماری حیدر علی اف اشاره کردیم، پیوستگی فضاهای درونی و بیرونی این مرکز اهمیت بسیاری داشته و آن را می توان در تمام بخش های مجموعه دید.

ساخت نمای ساختمان مرکز فرهنگی حیدر علیف باکو

به طور مثال این موضوع حتا در نورپردازی مجموعه نیز با دقت بسیاری رعایت شده است؛ به گونه ای که فرقی ندارد درون مجموعه هستید و یا در اطراف ساختمان، به راحتی می توانید تمام زوایای مرکز حیدر علی اف را تماشا کنید. در واقع در ساخت نمای ساختمان حیدر علی اف، از پنل ها و صفحاتی بازتاب کننده استفاده شده که به این ترتیب حجم سازه، نور را منعکس می کند و در ساعات مختلف شبانه روز، مرکز حیدر علی اف به راحتی دیده می شود.

در انتها خوب است بدانید که در ساخت و معماری مرکز حیدر علی اف، نتایج پژوهش های مختلفی در نظر گرفته شدند؛ نتیجه بررسی زمین شناختی منطقه و تحقیقاتی درباره نقش این مرکز در عرصه فرهنگی کشور از آن جمله بودند. در واقع تمامی این کارها در راستای هدف نهایی ساخت مجموعه حیدر علیف بود و این هدف، چیزی جز آشکار کردن فرصت های فرهنگی آینده برای مردم آذربایجان نبود.