آشنایی با کلیسای ایا صوفیه ترکیه

کلیسای ایا صوفیه ترکیه | Church of St. Sophia of Turkey

کلیسای ایا صوفیه ترکیه در شهر استانبول کشور ترکیه یا حاجیا سوفیا یا هاگیا صوفیا کلیسای مسیحیت شرق بود که ساختمان فعلی آن در دوره امپراتوری بیزانس به سال ۵۳۲ میلادی بنا به دستور امپراتور ژوستین یکم ساخته شد. برای بازسازی بنا دو معمار به نام‌های ایسیدوروس (از میلتوس یا سوکلی فعلی) و آنتییوس (از تراللس یا آیدنلی فعلی) مأموریت یافتند. بنا با کار ۱۰ هزار کارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد باشی تکمیل شد و به تاریخ ۲۷ آرالیک ۵۳۷ افتتاح شد. این کلیسا نخست کلیسای بزرگ نام گرفت. پس از فتح استانبول، محمد دوم دستور داد کلیسای ایا صوفیه را به مسجد تبدیل کنند.

 سلیمان اول دستور داد نقاشی‌ها و نگارگریهای داخل ایا صوفیه را بپوشانند تا نماز جمعه در آنجا خوانده شود. سلیم دوم به معمار سنان دستور داد که ایا صوفیه را مرمت کند. در زمان مراد سوم، مناره و منبر و محراب به ساختمان ایا صوفیه افزوده شد.

در زمان مراد چهارم، آیاتی از قرآن به خط مصطفی چلبی در دیوارها و سقف ایا صوفیه نگاشته شد؛ علاوه بر این لوحه‌هایی دور تا دور سقف ایا صوفیه نصب شد که در آن نام الله، محمد، ابوبکر، عمر، عثمان، علی، حسن و حسین نوشته شده بود. این لوحه‌ها در زمان سلطنت عبدالمجید با الواح مدوری که به خط ابراهیم افندی نوشته شده بود، جایگزین گردید. پس از اعلام حکومت جمهوری در ترکیه و به قدرت رسیدن آتاترک، ایا صوفیه به موزه تبدیل شد و تا امروز به همین شکل باقی‌ مانده‌ است.

مشخصات بنای مسجد

ارتفاع گنبد بزرگ این مسجد از سطح زمین ۵۵ متر و قطر آن ۳۱ متر می‌باشد که بوسیله ۴۰ پشت‌ بند بزرگ و روی چهار ستون اصلی سوار شده‌ است. دیگر آثار اضافه شده در آن وقت شامل جایگاه سلطان، منبر با نمای سنگ مرمر، تخت مخصوص پادشاهی و ایوان سرپوشیده جهت مؤذن را می‌توان نام برد. مراد سوم، دو گلدان مرمر سفید مربوطه به یونان و رم از پرگامون آورد که آن‌ها را در دو طرف سالن ورودی مسجد قرار داد.

بازسازی مسجد

محمود یکم در سال ۱۷۳۹ دستور بازسازی مجدد مسجد را داد و به آن مدرسه که هم اکنون به صورت کتابخانه‌است و ۳۰۰ هزار جلد کتاب در آن جای دارد و همچنین یک آشپزخانه برای پخت و پخش غذا بین بینوایان و یک کتابخانه اضافه نمود، در سال ۱۷۴۰ حوضی جهت وضو ایجاد نمود که همه اینها در مجموع مسجد را تبدیل به یک محل اجتماع نمود. در همان زمان نیز یک راهرو بزرگ و یک محراب جدید در داخل ساخته شد.

معروفترین بازسازی ایا صوفیا توسط عبدالمجید یکم و زیر نظر دو برادر آرشیتکت سوئیسی به نام برادران فوزاتی گاسپر و جوسپه و با کمک هشتصد کارگر بین سال‌های ۱۸۴۷ و ۱۸۴۹ صورت گرفت. این دو برادر، گنبد و هلال طاق را مستحکم نموده، ستون‌ها را راست کردند و تزئینات داخلی و خارجی ساختمان را ترمیم و اصلاح نمودند.