مقبره گور امیر در سمرقند

گور امیر آرامگاه فاتح آسیای شرقی در سمرقند ازبکستان است. این مکان به عنوان پیشرو و الگویی برای مقبره های بعدی بزرگ معماری مغول، از جمله باغ های بابر در کابل، مقبره همایون در دهلی و تاج محل در آگرا، ساخته شده است و توسط فرزندان فارسی تایور، جایگاه مهمی در تاریخ معماری فارسی و مغولی را اشغال می کند. مقبره گور امیر برای “آرامگاه پادشاه” فارسی است. این مجموعه معماری با گنبد لاجوردی خود دارای مقبره های تمرلان، پسرانش شاه روخ و میران شاه و نوه های اولوگ بیگ و محمد سلطان است. همچنین از مکانی در مقبره تقدیر می شود که سید باراک معلم تیمور است.

تاریخچه ساخت مقبره گور امیر در سمرقند

نخستین قسمت این مجموعه در اواخر قرن 14 میلادی به دستور محمد سلطان ساخته شده است. اکنون فقط پایه های مدرسا و خاناکا ، درگاه ورودی و بخشی از یکی از چهار مناره باقی مانده است.  ساخت مقبره گور امیر خود در سال 1403 پس از درگذشت ناگهانی محمد سلطان، وارث ظاهری تمرلان و نوه محبوبش که برای او در نظر گرفته شده بود، آغاز شد.

تیمور خود مقبره ای کوچکتر در شهرریزاب در نزدیکی کاخ آک-سارای خود ساخته بود. با این حال ، هنگامی که تیمور در سال 1405 به دلیل کارزار اعزامی نظامی خود به چین درگذشت ، گذرگاه های شهریزابز در آنجا پوشیده از برف شد ، بنابراین به جای او اینجا دفن شد. اولوگ بیگ ، نوه دیگر تمرلین ، کار را تمام کرد. در زمان سلطنت وی ، مقبره به دخمه خانوادگی سلسله تیموری تبدیل شد.

معماری مقبره گور امیر در سمرقند

پورتال ورودی به گروه محمد سلطان به طرز فراوانی با آجرهای حک شده و موزائیک های مختلف تزئین شده است. تمام پسوندهای زمان اولوغ بیگ به معمار محمد بن محمود از اصفهان منسوب است. از نظر ظاهری آرامگاه گور امیر یک ساختمان یک حجره است. این مکان به دلیل سادگی در ساخت و ساز و بخاطر بنای یادبود بودن ظاهری مشهور است.

این بنای هشت ضلعی است که توسط یک گنبد فلوت لاجوردی تاجگذاری شده است. دکوراسیون بیرونی دیوارها شامل کاشی های آبی روشن است که در تزئینات هندسی و اشیاء گرافی در برابر پیش زمینه آجرهای مایل به زرد ساخته شده است. در زمان سلطنت اولوغ بگ، درگاهی ساخته شد تا ورودی مقبره را فراهم کند.

معماری داخلی مقبره

در داخل مقبره گور امیر به عنوان یک محفظه بزرگ و مرتفع با سوله های عمیق در کناره ها و تزئینات متنوع ظاهر می شود. قسمت پایین دیواره های پوشیده شده توسط صفحات اونیکس که به صورت یک تابلو تشکیل شده اند. هر یک از این صفحات با نقاشی های تصفیه شده تزئین شده اند. در بالای تابلو قرنیز استالاکتیت مرمر قرار دارد. قسمت های وسیعی از دیوارها با گچ رنگی تزئین شده است. طاقها و گنبد داخلی توسط کاریکاتورهای پرپشتی با نقش برجسته ، تزئینات و نقاشی شده تزئین شده است.

سنگ های سنگی حک شده زینتی در اتاق داخلی مقبره صرفاً محل قرارگیری مقبره های واقعی را در یک سردابه که به طور مستقیم در زیر محفظه اصلی قرار دارد ، نشان می دهد. در زمان دولت اولوگ بگ ، یک بلوک محکم از یشم سبز تیره بر روی قبر تامرلان قرار گرفت. قبلاً این سنگ در مکانی عبادت در کاخ امپراتور چین و سپس به عنوان تاج و تخت دوو در چگاتای خانات مورد استفاده قرار گرفته بود. در کنار قبر تامرلین سنگ قبرهای مرمر پسرانش میران شاه و شاه روخ و نوه ها – محمد سلطان و اولوگ بگ – قرار دارد. معلم معنوی تامرلان میر سعید باراکا نیز در اینجا استراحت می کند.

منبع : ویکی پدیا