قلعه فورگ بیرجند

 جاذبه قلعه فورگ بیرجند

یکی از زیباترین جاذبه های تاریخی خراسان جنوبی قلعه‌های تاریخی فورگ میباشد که در ۱۱۰ کیلومتری شرق بیرجند و در روستای فورگ از توابع شهرستان درمیان در فاصله ۵ کیلومتری واقع شده است. یکی از زیباترین قلعه‌های ایرانی ، همین قلعه فورگ است. این بنا در زمره ۱۰ قلعه تاریخی مهم کشور و از آثار مهم و قابل توجه ایران است که علاوه بر جایگاه ملی، ظرفیت ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو را دارا است. قلعه باعظمت و کم‌نظیر فورگ یا قلعه میرزا رفیع‌خان که خوشبختانه تا حدود زیادی از گزند حوادث مخرب طبیعی و مصنوعی و دست تطاول زمانه در امان مانده است، همچون نگینی شاهوار در میان آثار تاریخی و تاریخی استان خراسان جنوبی می‌درخشد.

موقعیت جاذبه قلعه فورگ بیرجند

 قلعه فورگ دوازده فرسنگ از بیرجند دور و به طرف جلگه و دهنه دره درمیان واقع است و باغات و اشجار زیادی دارد و خیلی خوش آب و هوا است و قلعه در بالای کوهی است که از آجر پخته دیوار و بروج آن را به طور محکم ساخته‌اند و پایه بندی آن را سنگ آجین نموده‌اند و دو شیر حاجی در اطراف خود داشته با دو خاکریز که قطر هر یک پنج ذرع است. 

تاسیسات دفاعی قلعه فورگ

وضعیت تأسیسات دفاعی قلعه بدین صورت است که قلعه دارای دو حصار تودرتو بوده و حصار بیرونی قلعه، دیواری مرتفع با کنگره‌های اریب است که در فواصلی برج‌هایی در دیوار بیرونی تعبیه شده و به موازات برج خشتی حصار دوم قلعه ایجاد شده که دو بخش اول و دوم قلعه را از هم جدا می‌کرده است. در گذشته ساختمان قلعه ۱۸ برج بوده که در حال حاضر ۱۳ برج باقی مانده است. از دیگر تأسیسات دفاعی قلعه می‌توان به دو رشته نقب زیرزمینی اشاره کرد که نقب نخست در جانب جنوب غرب قلعه به طول ۱۱۰ متر و دارای ۳۴۰ پله است که به سمت مزارع امتداد دارد، نقب دوم در سمت غرب قلعه و به سوی رودخانه امتداد یافته است. وسعت قلعه حدود ۹۴۵۶ مترمربع و گستردگی آن از شرق به غرب است.

به لحاظ ساختاری هر بخش قلعه نسبت به بخش دیگر در سطح بالاتری قرار گرفته است. این اثر یکی از آثار به یادگار مانده از دوره افشاریه است که به دستور نادرشاه و به دست میرزا محمد بقاخان حاکم منطقه بنیانگذاری و توسعه یافته است. تکمیل ساخت و ساز، توسعه و افزودن ملحقات به آن در زمان میرزا محمدرفیع خان دوم صورت گرفته و از این رو به نام میرزا رفیع خان شهرت یافته است. این اثر تاریخی به شماره ۳۴۵۰ در تاریخ ۱۲/۲۸/ ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.