کاخ هشت‌ بهشت اصفهان

آشنایی با کاخ هشت‌ بهشت اصفهان

کاخ هشت‌ بهشت ( Hasht Behesht Mansion Of Isfahan ) یک کاخ تاریخی در شهر اصفهان واقع در کشور ایران است که در دوران صفویان و در سال ۱۰۸۰ قمری ساخته شده‌است. ساختمان این کاخ در دو طبقه در میان باغی بزرگ بنا شده‌است. کاخ هشت‌ بهشت – که روزگاری زیباترین کاخ عالم هم نامیده می‌شد – در سال ۱۰۸۰ هجری و به روزگار شاه سلیمان صفوی در نزدیکی باغ بلبل ساخته شد.باغ وسیعی که عمارت در آن واقع شده جزئی از باغ بزرگ نقش جهان بوده‌ است که شاه اسماعیل اول احداث کرد و در زمان جانشینان او بخصوص شاه عباس اول به قطعات متعددی تقسیم شد.

تاریخ ساخت کاخ هشت‌ بهشت اصفهان

باغ هشت بهشت در زمان شاه صفی وجود داشته‌ است و در دوره دو شاه بعدی یعنی شاه عباس دوم و شاه سلیمان بر درختان این باغ زیبا افزودند. لازم است ذکر شود کوشک باغ متعلق به زمان شاه سلیمان صفوی می‌باشد که در آن دوره باغ تکمیل و اصلاح گردید و در سال ۱۰۸۰ هـ. ق که با سومین سال سلطنت شاه سلیمان صفوی مقارن بود، به اتمام رسید و به گفته برخی تاریخدانان این باغ نشیمن هشت سوگلی حرم پادشاه بوده‌ است، که ۴ نفر در طبقة همکف و ۴ نفر دیگر در طبقه اول سکنی گزیده بودند. این بنای دو طبقه با طاقهای زیبا و تزئینات فراوان یکی از نمونه‌های درخشان معماری عصر صفویه به‌شمار می‌رود.

معماری کاخ هشت‌ بهشت

این قصر از همان ابتدای احداث «کاخ هشت بهشت» «هشت به هشت» و «هشت در بهشت» نامیده می‌شده‌است. بخش مرکزی کاخ به صورت چهار صفه ساخته شده و ایوان آن رو به شمال است. سقفی که بر فراز این بنای ۴ صفه استوار است پوشیده از مقرنسهای گچی خوش رنگ و خوش طرح است. اتاقهای طبقه اول در چهار گوشه عمارت تزئیناتی از گچبری و نقاشی دارند. در طبقه دوم عمارت نیز مجموعه‌ای از رواق‌ها و اتاق‌ها و طاقها و پنجره‌ها بر زیبائی آن می‌افزایند. این طبقه به راهروها و اتاقهای متعددی تقسیم شده که هر یک تزئینات خاصی دارند. در برخی حوض آب و در بعضی بخاری‌های دیواری تعبیه شده‌اند.

طراحی هشت بهشت اصفهان

دیوارها را نیز آینه‌های فراوان می‌پوشانیده‌اند. تمام سقف‌های کاخ را نیز موزائیک‌های بسیار عالی پوشانیده و دالانها و غلام‌گردش‌های بسیار زیبا و هماهنگ، آن‌ها را احاطه کرده‌اند. آنچه در این عمارت حائز اهمیت است ارتباطی است که میان فضاها و قسمت‌های مختلف آن پدید آمده‌ است. این ارتباط باعث شده تا این عمارت در عین تنوع و گوناگونی و تعدد فضا از وحدت و یکپارچگی و تزئینات قابل توجه برخوردار شود. تزئینات عمارت در دوران صفویه به حدی باشکوه و هنرمندانه بوده که سیاحان بسیاری زبان به تحسین آن گشوده‌اند.

متأسفانه امروز از نرده‌های چوب زرنگار و قابها و جام‌های بلور و آلت‌های شیشه‌ای رنگارنگ ظریف اثری بر جای نمانده‌است چرا که در دوره‌های بعد از صفویه و بخصوص در عصر قاجاریان تغییرات بسیاری در آن داده شده‌است. این تغییرات به حدی است که برخی از سیاحان آن را از دوران قاجار به حساب آورده‌اند. ذکر این نکته مناسبت دارد که تزئینات این کاخ هشت‌گوشه که نشانه روحیه معماری و تزئینات اواخر دوره صفوی است به همراه ساختمان آن که میان باغ واقع شده‌ است بعدها به فراوانی مورد تقلید قرار گرفته‌ است.