باغ دو کمال تبریز

باغ دو کمال تبریز

وقتی نام تبریز به گوش می خورد ناخودآگاه ذهن ها به سمت زیبایی ها و آثار تاریخی آن می رود که دیدن هر کدام از نزدیک می تواند شما را به یکی از طرفداران و مسافران همیشگی این کلانشهر تبدیل کند. باغ دو کمال تبریز یکی از آن هاست . تبریز یکی از قطب های اصلی گردشگری کشور به حساب می آید که زیبایی ها و نقاط گردشگری آن باعث شده مسافران زیادی مجذوب آن شوند و با یک بار سفر، به مشتری اصلی سفر به تبریز تبدیل شوند.

جاذبه های دیدنی تبریز

تبریز، یکی از آن شهرهایی است که اتفاقات تاریخی زیادی را به چشم دیده است، فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده و خلاصه این که این شهر یک تاریخ زنده است. تبریز همچنان به عنوان یکی از زیباترین شهرهای ایران شناخته می شود. این شهر زیبا پر است از جاذبه که یکی از آنها ، باغ دو کمال تبریز است که مدفن جمعی از ادبا ، عرفا و اهل هنر این سرزمین است كه از آن میان میتوان به بزرگانی چون شیخ كمال الدین مسعود خجندی (عارف و شاعر پارسی گوی قرن هشتم هجری) ، كمال الدین بهزاد هراتی (نگارگر بزرگ عصر صفوی) اشاره کرد، همچنین  نظام الدین سلطان محمد نقاش (نگارگر مكتب تبریز) ، استاد سلطان محمود مجلد (هنرمند جلد ساز دوره صفوی) ، مولانا طوسی و مولانا مشربی شروانی و … نیز در این مکان دفن شده اند که اکنون از قبرهای آنان اثری نیست.

در چند سال اخیر این مکان «دانشگاه دو کمال» یا «مرکز آموزش نگارگری» عنوان گرفته است. اسم این باغ از مقبره ی دو هنرمند سرچشمه می گیردکه در آنجا قرار دارد. در مورد شکل‌گیری باغ دو کمال، در تاریخ آمده است که کمال‌الدین مسعود خجندی که اهل تاجیکستان بود، هنگام بازگشت از سفر حج، به تبریز و فرهنگ مردم این شهر علاقه مند شده و آن جا ماندگار می‌شود. وی که از شاعران و غزل‌سرایان سرشناس بود، تحت حمایت سلطان حسین جلایری قرار گرفت و به دلیل علاقه‌ خاص ایشان به کمال‌الدین، در محله بیلانکوه باغچه‌ای را به عنوان هدیه، پیشکش این شاعر کرد و در آن خانقاهی برای وی ساخت. این باغ، باغ کمال نام گرفت. کمال‌الدین خجندی در سال 793 هجری قمری درگذشت و او را در خانقاه باغ خود به خاک سپردند.

کمال‌الدین بهزاد

کمال‌الدین بهزاد ، نقاش و نگارگر دوره‌ی صفوی، اهل شهر هرات بود. شاه اسماعیل صفوی پس از تصرف هرات، این نقاش چیره‌دست را به پایتخت خود یعنی تبریز آورد. کمال‌الدین در این شهر مورد احترام همه‌ی مردم و بزرگان حکومتی بود. از معروف‌ترین آثار بهزاد می‌توان به نگاره‌های بنای کاخ خوریق، خلیفه در حمام، یوسف و زلیخا، جنگ شترها و نگاره‌های او در بوستان سعدی اشاره کرد. وی در سال 942 هجری قمری در همین شهر درگذشت و او را در باغ کمال، کنار آرامگاه کمال‌الدین خجندی به خاک سپردند. از دیگر هنرمندان دفن شده در این باغ می‌توان به نظام‌الدین سلطان محمد نگارگر، از هنرمندان برجسته‌ی نگارگری تبریز در عهد صفوی اشاره کرد. وی خالق نگاره‌های برجسته‌ی متعددی از جمله معراج پیامبر، پیرزن و سلطان سنجر و دربار کیومرث است.

سلطان محمد در پیشرفت مکتب هنری تبریز در دوره‌ی صفوی نقش بسزایی داشته است به طوری که او را همپای کمال‌الدین بهزاد می‌دانند. مقبره‌ی دو کمال به مرور زمان به گورستانی متروکه و گمنام تبدیل شد. در سال 1338 هجری شمسی این باغ توسط اهالی این منطقه کشف و در دهه‌ی 50 با همت انجمن آثار ملی کشور مرمت شده و لوح یادبودی در آن نصب شد. مقبره یا باغ دو کمال در یکی از قدیمی‌ترین باغ محله‌های شهر تبریز به نام بیلانکوه واقع شده است. بیلانکوه در قسمت شرقی تبریز و مابین چهارراه آبرسان و چهارراه عباسی قرار دارد. سالانه حدود 50 تا 60 نفر از گردشگران تاجیکی برای زیارت هم‌وطن خود از این باغ بازدید می‌کنند.