برج بایترک قزاقستان

آشنایی با برج بایترک قزاقستان

در میان جاذبه های گوناگون قزاقستان ، برج فوق العاده ای وجود دارد که نماد شهر به حساب می آید. این برج با نام بایترک شناخته می شود و مقصد اغلب گردشگرانی است که آستانه را برای گشت و گذار انتخاب می کنند. بایترک هم از نظر معماری برای قزاق ها اهمیت دارد و هم از لحاظ معنوی. برخی هم این سازه منحصر به فرد را نشانه خوشبختی می دانند، اما چرا؟ علت این همه توجه به یک برج چیست؟

در یکی از مهم ترین خیابان های شهر آستانه یعنی بلوار ناژول (Nurzhol) برج زیبایی به نام بایترک جلوه گری می کند. شکل ظاهری این برج شبیه به درختی است که بر فرازش یک توپ بزرگ یا یک تخم طلایی رنگ قرار دارد. هدف از ساخت بایترک با این شکل و شمایل، اشاره به افسانه سیمرغ بوده است؛ به این معنا که گویا در گذشته سیمرغی بر روی این سازه قرار گرفته و تخمی طلایی از خود باقی گذاشته است.

گفته می شود که تلاش شده تا برج شبیه به صنوبر باشد؛ درختی باابهت که نامش را در افسانه های کهن زیاد شنیده ایم. ققنوسی که همیشه داستان هایش با مرگ و جاودانگی در هم آمیخته و همه را به یاد صفاتی مثل جاودانگی، شکوه و رنگ سرخ و طلایی می اندازد.

هدف از ساخت برج بایترک قزاقستان

هدف از ساخت بایترک با شکل و شمایل درخت و تخم ققنوس، این بود که نشان دهنده خوشبختی و جاودانگی ساکنان قزاقستان باشد. ارتفاع این ساختمان به صورت کلی 105 متر است؛ اما در ارتفاع 97 متری آن، سکویی وجود دارد که بازدیدکننده ها می توانند روی آن ایستاده و از تماشای مناظر اطراف لذت ببرند. انتخاب عدد 97 اتفاقی نبوده است؛ در سال 1997 میلادی بود که پایتخت قزاقستان از شهر آلماتی به آستانه انتقال یافت، به همین خاطر این عدد را انتخاب کردند که یادآور این اتفاق باشد.

وزن کلی این برج 1000 تُن بر آورد شده است و در آن از حدود 500 ستون برای زیبایی و استقامتش استفاده کرده اند تا این بنای سفید رنگ در اوج زیبایی قد علم کند. ساخت این برج زیبا در تاریخ 22 آگوست سال 2002 میلادی به پایان رسید و از همان زمان به یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری قزاقستان بدل شد. اما جذابیت های بایترک به همین جا ختم نمی شود؛ بلکه در این برج سر به فلک کشیده قسمت های جذاب دیگری نیز وجود دارد که اگر در ادامه همراه ما باشید بیشتر به شرح شان خواهیم پرداخت.

معماری برج بایترک

سازندگان این برج همه تلاش خود را انجام دادند تا برج شان شبیه به یک درخت صنوبر تنومند شود. باید همه چیز طبق برنامه پیش می رفت تا برج سفید رنگ بایترک در اوج ظرافت و زیبایی به سمبل کشور قزاقستان تبدیل می شد. ساخت این برج به مهارت و هنرمندی بسیاری نیاز داشت زیرا باید همه چیز سر جای خود قرار می گرفت تا گوی طلایی رنگ برج از استحکام خوبی برخوردار شود.

مهم ترین قسمت این برج ساخت همین توپ طلایی بود که باید در عین استحکام، آن قدر زیبا بود که گردشگران را راغب می کرد برای بازدید از آن اقدام کنند. اینجا به دستور رییس جمهور ساخته شد به همین خاطر باید همه چیز به بهترین شکل ممکن انجام می شد. خوشبختانه دست اندرکاران ساخت این بنا توانستند اثری به یادماندنی و بی همتا را خلق کنند، به صورتی که نام این برج در سال 1999 میلادی در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.

معمار مشهور برج بایترک

بدون شک موفقیتی که برج بایترک به دست آورد مدیون کار و طراحی مهندس قهار آن نورمن رابرت فاستر (Norman Robert Foster) بود. نورمن یکی از مشهورترین معماران انگلیسی است که کارنامه بسیار درخشانی دارد. او بناهایی چون مجلس ملی آلمان و تبر سنت ماری ۳۰ در لندن را ساخته است. نورمن در اغلب بناهایش سبکی مدرن دارد و همین موضوع باعث محبوبیت وی شده است.

کار این معمار ماهر آن قدر منحصر به فرد بود که در سال 1999 میلادی جایزه معماری پریتزکِر (Pritzker Architecture Prize) به او اهدا شد. این جایزه شبیه به نوبل است که به معمارانی که در قید حیات هستند، داده می شود.

قسمت های مختلف برج بایترک

پیش از این که وارد برج بایترک شوید باید بدانید که چند قدم پیاده روی در پیش دارید تا از محوطه خارجی به درِ ورودی برسید. این منطقه در اغلب اوقات سال سرد است بنابراین خود را برای کمی قدم زدن در سرما آماده کنید. وقتی به پایه برج برسید تازه شکوه بایترک را مشاهده خواهید کرد؛ شاهکاری از معماری که با رنگ سفید و توپ طلایی رنگش شما را به داخل فرا می خواند.

ورود به برج بایترک

در ابتدا وارد لابی ساده برج بایترک می شوید. در این قسمت باید سوار آسانسور شوید. دیدنی خاصی در این قسمت به چشم نمی خورد جز چند گلدان که با گل های سبز رنگ شان کمی فضا را تغییر داده اند.

یکی از هیجان انگیزترین قسمت های بازدید از برج بایترک، سوار شدن بر آسانسور شیشه ای آن است که شما را به آرامی تا 105 متر بالا می برد. اینجاست که متوجه زیبایی های شهر آستانه می شوید و دیگر دوست ندارید از آسانسور بیرون بیایید.

بر فراز برج بایترک

از آسانسور که پیاده شوید به سالنی برمی خورید که دیوارهایش به طور کامل از جنس شیشه است، حالا دیگر به داخل تخم مرغ طلایی برج رسیده اید. می توانید همین جا کمی درنگ کرده و از مناظر اطراف لذت ببرید. در سمت چپ آسانسور، پلکان مارپیچی وجود دارد که با پیمودن آن به مهم ترین بخش برج می رسید.

گستره نما برج بایترک

به بالاترین قسمت برج بایترک، گستره نما گفته می شود. اینجا سالنی دایره شکل است که درست در مرکز آن یک کره چوبی به چشم می خورد. دور تا دور این کره چوبی 17 پَره (شبیه به گلبرگ گل) وجود دارد که هر کدام از آن ها نشان دهنده یک دین هستند. این کره چوبی در واقع پیوند ادیان مختلف و یکی بودن هدف های آن ها و همچنین جنبش های دینی مختلف در سراسر جهان را نشان می دهد. 

برفراز همین کره جای یک دست نیز به چشم می خورد که رنگی طلایی دارد. در تصاویری که در ادامه می بینید به وضوح می توانید این اثر را مشاهده کنید. بازدیدکننده ها دست شان را روی این قسمت قرار می دهند و با آن عکس می گیرند؛ اما این جای دست کیست و وجودش در برج بایترک چه معنایی دارد؟

این جا، جای دست نورسلطان آبیشولی نظربایف، رییس جمهور قزاقستان است. او کسی بود که طرح و ایده ساخت برج بایترک را داد و برای گرامیداشت او چنین ماکتی را از دست وی ساختند. قزاق ها عقیده دارند که اگر دست تان را جای دست رییس جمهور قرار داده و آرزو کنید، آرزوی شما برآورده خواهد شد؛ به همین خاطر است که گردشگران دست شان را در این قسمت قرار می دهند و عکس می گیرند.

در آخر بد نیست بدانید که قسمت توپ طلایی رنگ این سازه 22 متر قطر دارد و 300 تن وزن شیشه های آن است. شیشه های این قسمت رفلکس هستند و همین موضوع باعث شده تا توپ شیشه ای از بیرون کاملا طلایی رنگ و درخشان به نظر برسد.

طبقه منفی برج 

چهار و نیم متر پایین تر از سطح همکف برج بایترک یک طبقه زیر همکف یا منفی وجود دارد. در این طبقه دو کافه برای استراحت و نوشیدن جرعه ای چای مهیا کرده اند. در همین قسمت یک آکواریوم نیز ساخته اند تا در هنگام نوشیدن چای یا آب میوه خود از تماشای آبزیان رنگارنگ نیز لذت ببرید. تماشای این آکواریوم نیز رایگان است.

اگر از گشت و گذار و پیاده روی خسته شدید این قسمت مکان خوبی برای استراحت است. فروشگاه خرید سوغات نیز در همین طبقه واقع شده است و می توانید از آن صنایع دستی گوناگونی را تهیه کرده و یا به تماشای آن ها بنشینید.

افسانه پرنده سامروک

همان طور که قبل تر هم اشاره کردیم ایده برج بایترک به افسانه سیمرغ مربوط می شود. در قزاقستان به این پرنده، سامروک گفته می شود. بد نیست که کمی بیشتر با این افسانه مشهور آشنا شویم:

سال ها پیش در میان بیابانی بی آب و علف، تک درختی روییده بود که به آن لقب درخت دانش را داده بودند. درخت دانش در سراسر کره زمین ریشه دوانده بود تا همه مردم دنیا از آن بهره مند شوند. این درخت بزرگ ترین گیاه دنیا بود و شاخه های بالایی آن به ابرها می رسید.

تخم سامروک یا سیمرغ را نماد روشنایی و سمبلی از خورشید می دانند و به همین دلیل هم هست که توپ شیشه ای موجود بر فراز برج بایترک را به رنگ طلایی و درخشان ساخته اند.

گفته می شود که تنها افرادی می توانستند به آسمان بروند که با نفس اماره (پلید) خود مبارزه کرده و پیروز شده باشند. تمثیل درخت دانش و پرنده موجود روی آن به نوعی به شناخت الهی و هدایت به سوی راه راست اشاره دارد.

افسانه سامروک برای قزاق ها ارزش والایی دارد و به همین خاطر تصمیم گرفتند تا برجی بسازند که یادآور این داستان جذاب باشد.

اهمیت برج بایترک

جالب است بدانید که شهر آستانه و به طور کلی کشور قزاقستان در ده سال اخیر به میزان قابل توجهی پیشرفت کرده اند. همه ساله شاهدیم که ساختمان های لوکس و بناهای مختلفی در این کشور ساخته می شوند. برج بایترک هم یکی از همین بناهاست و برای قزاق ها غرور آفرین و مایه افتخار است. با هم نگاهی داریم به برخی از دلیل های اهمیت برج بایترک در نزد بومیان قزاقستان:

نماد پیشرفت کشور تلقی می شود.سمبل ورود مردمان قزاق به مرحله ای جدید از زندگی و پیشرفت در ساخت و ساز به حساب می آید.رویدادهای ملی و جشن های گوناگونی در این برج برگزار می شود.