قلعه دختر و قلعه اردشیر کرمان

قلعه دختر یا آتشکده‌ی آناهیتا یکی از قدیمی‌ترین قلعه‌های شهر کرمان است. قلعه دختر به نام قلعه کهنه هم هم معروف است و در قسمت شرقی شهر کرمان قرار دارد. قلعه دختر بر روی صخره‌ای سنگی قرار دارairد و ارتفاع این صخره حدود 400 متر و مساحت روی صخره 20 هکتار است. قدمت و تاریخ این قلعه به قبل از اسلام برمیگردد.

افسانه‌ای در باره ی قلعه دختر وجود دارد که بنابر آن، دختری بر این قلعه فرمانروایی داشته که با در دست داشتن طلسمی آن را ناگشودنی ساخته بود، اما پژوهش‌های تاریخی ثابت کرده یکی از دلایلی که این قلعه را به نام قلعه دختر گذاشته اند، عدم فتح قلعه به دست مهاجمان خارجی بوده است. در فرهنگ ایران دختر مظهر دست نخوردگی و پاکیزگی است.

تنها راه رسیدن به قلعه از دره‌ی باریکی است که در قسمت شمالی صخره قرار داشته است. چون تنها راه رسیدن به قلعه دختر از این تنگه بوده است به همین علت در دامنه صخره، استحکامات و دیوار و برج‌های بسیاری جهت محافظت از ورودی تنگه و مخازن آب موجود در دره ساخته شده است. این قلعه از خشت و خاک رس ساخته شده است. دیواره‌های قلعه دو ورودی دارد و بر روی هر کدام کتیبه‌ای قرار داشته است. قلعه را می‌توان به سه قسمت اصلی قسمت کرد‌:

1- برج و بارو و استحکامات

2-ابنیه مسکونی 

3-مخازن آب 

ویژگی های قلعه دختر

تاریخ قلعه دختر به دوره‌ی قبل از اسلام بر می‌گردد و حدود 220 سال پس از میلاد مسیح ساخته شده است. زمان ساخت قلعه دختر به دوران ساسانیان باز می‌گردد. این قلعه باقی مانده‌ی معبد «آناهیتا» و پرستشگاه ایزدباد ‌منطقه بوده است، آناهیتا الهه‌ی آب‌ها، زنان، گیاهان و باروری بوده است. در زمان سلجوقیان مردم کرمان از این قلعه به عنوان پناهگاه استفاده می‌کردند. قلعه دختر در زمان‌های مختلفی تعمیر و بازسازی شده است، اولین بار در حکومت ابوعلی محمدبن‌الیاس 322 قمری تعمیر صورت گرفته است. 

قلعه اردشیر کرمان

قلعه اردشیر کرمان یکی از قدیمی ترین قلعه های کشور است که جاذبه گردشگری اش را از دیواره های خشتی ضخیم و شکل و شمایل شگفت انگیزش دارد. قلعه ای که تاریخ بنای آن به دوران پیش از اسلام بر می گردد و گفته می شود که به دستور اردشیر ساسانی ساخته شده است. این قلعه شگفت انگیز را باید در جنوب شرقی کرمان ببینید

قلعه اردشیر از یادگارهای هنر معماری پیش از اسلامی است که قدیمی‌ترین آثار تاریخی در کرمان به شمار می‌روند و بقایای آن اعجاب بینندگان را بر می‌انگیزد. ساختمان‌های این قلعه روی هم به دو قسمت مجزا تقسیم می‌شوند. قسمتی که بر فراز قلعه نسبتاً مرتفع جنوب شرقی قرار دارد و سابقاً قلعه کوه نامیده می‌شد و کاملاً به علت وضعیت طبیعی از قلعه دیگر مجزاست. قسمت دوم بر تپه کوتاه تری قرار دارد و به قلعه دختر یا آتشکده آناهیتا موسوم است. قلعه اردشیر در بالای تپه مرتفعی واقع شده که تا سطح جلگه قریب پانصد پا ارتفاع دارد. دیوارهای قلعه از خشت‌های بسیار ضخیم ساخته شده‌است.

تاریخچه قلعه

قلعه دختر و قلعه اردشیر از آثار دوران ساسانی در مشرق شهر کنونی کرمان- که هنوز خرابه‌های آنها برجاست – گواه بر این است که لااقل در زمان اردشیر بابکان در همین محل، شهری آباد یا قلعه‌ای مهم وجود داشته‌است. مؤلف جغرافیای کرمان معتقد است که حدود ۲۲۰ پس از میلاد، به هنگام فتح کرمان به دست اردشیر این محل «گواشیر» نام داشته و مرکز ولایت کرمان بوده‌است بنا به گفته هرودت کرمانیا از قبایل دوازده گانه ایران می‌باشد و ساتراپی چهاردهم (دارا) مشتمل بر ایالت کرمان بوده‌است.

در روایات اساطیری آمده‌است که کیخسرو کرمان و مکران را به رستم بخشید همچنین نشانی‌هایی از فرمانروایی بهمن بر این خطه می‌دهند آنگاه روایت تاریخی این سرزمین آغاز می‌شود و اینکه در زمان هخامنشیان کوروش آن را تبعید گاه نبونید(پادشاه مغلوب شدهٔ بابِل) قرار داد سپس سخن از حکومت اشکانیان را شکست داد و فرزند خود را که او هم اردشیر نام داشت به حکومت کرمان گماشت گویند کرمان آخرین پناهگاه یزدگرد سوم پادشاه ساسانی بوده‌است.