گنبد آجری ساسانی شیراز

شیراز ، شهری از جنس شعر و ادب به قدمت تاریخ که با تماشایش سراسر وجودمان سرشار از آرامش می شود. به هر جاذبه دیدنی شیراز که سر بزنید با گل های رنگارنگ و درختان بهارنارنج رو برو می شوید. شیراز، شهر عشق است. یکی از زیباترین شهرهای ایران که گفته می‌شود خاک دامن‌گیری دارد. شهری که برای گشتن مکان‌های دیدنی بی‌شمارش حداقل باید سه یا چهار روز زمان صرف کرد. آثار تاریخی ارزشمند و باشکوه، استان فارس را همانند دُری گرانبها، درخشان و بی‌نظیر ساخته است. این سرزمین به دلیل حکومت فرمانروایان قدرتمندی همچون کوروش کبیر در عهد امپراتوری هخامنشیان، اردشیر بابکان در حکومت و پادشاهی ساسانیان و …کاخ‌ها و عمارات زیبا و باشکوهی مانند گنبد آجری ساسانی شیراز را در خود جای داده است. استان فارس از جمله مناطقی است که به دلیل آثار تاریخی متعدد برجای‌مانده از تاریخی کهن، در سراسر جهان از شهرت فراوانی برخوردار است.

تاریخچه گنبد ساسانی

 کاخ ساسانی یکی از چندین بنای تاریخی ایران است که در زمان حکومت ساسانیان، در استان فارس، شهرستان سروستان قرار گرفته است. آخرين بررسي هاي باستان شناسي در مجموعه کاخ سروستان نشان میدهد که اين مجموعه ساساني در دوره اوج شکوه خود حدود 30 هکتار وسعت داشته است. کاخ سروستان در 9 کیلومتری جنوب شهر سروستان و در مسیر روستای نظرآباد در دشتی وسیع جای گرفته است. این کاخ از جنس سنگ و گچ است. قسمت اصلی بنا در ضلع شرقی بوده که شامل یک ایوان بزرگ و دو ایوان کوچک تر است . ایوان اصلی به تالار مرکزی و سپس به حیاط مرتبط می شود. در دو طرف آن دو تالار بزرگ با سقف گنبدی مرتفع قرار دارد . در دو تالار گنبد دار در حاشیه زیر سقف بقایای گچبری دیده می شود .

معماری گنبد آجری ساسانی شیراز

این کاخ نسبت به دیگر بناهای این دوره از فن معماری و پلان‌های پیچیده و کامل‌تری برخوردار است. این بنا همانند کاخ فیروزآباد و کوچکتر از آن است و طاق‌های گنبدی آن با آجر زده شده‌است. آندره گدار در کتاب هنر ایران از کاخ ساسان یاد کرده و معتقد است که کاخ سروستان به دستور بهرام پنجم (480-420م) ساخته شده و از کاخ فیروزآباد بهتر حفظ شده است. طرح آن از طرح فیروزآباد پیچیده‌تر بوده و از نظر اصول فنی کاملتر می‌باشد و در ساختمان طاق‌ها و گنبدها مهارت زیادتری به خرج داده شده و نمای اصلی این بنا در طرف مشرق است.

قدمت کاخ ساسانی سروستانی به دوره‌ هخامنشی باز می‌گردد، که  در حدود سال 1910 میلادی ارنست امیل هرتسفلد باستان‌شناس و ایران شناس آلمانی با توجه به شواهدی از تاریخ طبری قدمت این کاخ را در زمان پادشاهی بهرام پنجم ساسانی ذکر می کند. این بنا مانند کاخ فیروزآباد و کوچکتر از آن است که طاق‌های گنبدی آن با آجر زده شده‌، و شامل یک ایوان ورودی و گنبدی در مرکز و حیاط بوده  که  این کاخ نسبت به بناهای دیگر  از معماری کامل‌تری استفاده شده‌ است. این عمارت تاریخی با شماره‌ی 23 در شهرویور ماه سال 1310 به ثبت ملی رسیده است.